۶/۰۹/۱۳۸۸

بغداد بسيار ديده است



بغداد بسيار ديده است
«منصور»هاي مهربان را
بردروازه هاي خود به دار.
بغداد بسيار ديده است
برجسرهايش
بيشمار جنازه هاي سوخته.
بغداد در نهان خاطرات بسيار ديده است
كند و زنجير و سياه چال.
و حاليا اينك نوبت ماست
نوبت سياووشها و حنيفها
و مهردادها و محمدرضاهاي ما
كه در خاك بغداد
ثبت كنند
قساوت خليفه مأبون تهران را

مرداد88





باقیمانده مطلب .....

۶/۰۶/۱۳۸۸

زهره از آن كيست تا كه بنگردم؟



با قلبي براي همه و
در آرزوي خواندن اين شعر در جواديه



زهره از آن كيست تا كه بنگردم؟
هنگام كه ايستاده ام
عريان براين تل بلند
با روشناي آبي آسمانها.

نه آن غولم تف شده برساحلي
از قعر اقيانوسي دژم،
و نه سلطاني مست,
پا در ركاب قدرت و بي نيازي.




نگاه كن!
كسي ميان من و ما نيست
من شاعري خردم
نه مقرب درگاه كه راندة بارگاهها.

كلمات كودكان من اند
و من آموخته ام از آنها
پلنگي كه در قله هاي برفپوش غريد
زيباتر مردن را برگزيد
و هنگام كه چنگ برماه انداخت
نه از تيزي صخره مي هراسيد
و نه چشمي داشت به ژرفاي دره مهيب.

من شاعرم با تريشه اي از تلاش براي صداقت.
و راستش را بگويم براي حس حقيقت
صدبار بيشتر از نگاه به تو
در خودخيره بوده ام
هنگام كه پنجه انداخته ام به جان كلمات.

هزار زخم فروزان در قعر روحم
هزار درد ملتهب
در قلب و چشمها و دستها
هزار آه پنهان فروخورده برلبهايم.
با اين همه مي گويم
زهره از آن كيست كه بنگردم؟
با اين همه زخم, با اين همه آه
من تمامي حقيقتم وقتي كه بيش از همه ديده ام
كوتاهي دستها و حسرت ناشدن هايم را
و نهراسيده ام
از اين كه بگويم با تو
نه غولم و نه سلطان, كه عاصي مجروحم
نيازمندتر از آهو بچه اي خرد
كه خود را از معركه به پناهي كشد
و شجاعترينم هنگام كه باك ندارم
تا در ازدحام ميدانهاي شلوغ شهر
با صداي بلند بخوانم
همه آن چه را كه بوده ام؛ و نبايد
و يا ناكرده ام, وبايد
سرداران را در خاك ذلت رجزها
و عفونت طمطراق هاي پوشالي شان رها كن
زهره از آن كيست كه بنگردم
وقتي كه بر اين تل روشن فرياد مي زنم
نه غولم و نه سلطان
كه شعرهايم را بر قرطاس روشن صبح نوشته ام
و قلبي دارم براي همه.


۵/۳۱/۱۳۸۸

...كه ابديتي پرستاره

(قصه)

ما نبايد به مجسمة وسط ميدان نگاه مي‌كرديم. چند نفر از ما نگاه نكرده بودند؛ نمي‌دانم. ولي همه، از جمله خود من، يقين داشتيم كه اگر نگاه كنيم سنگ خواهيم شد. تكه سنگي از بلور كه بيشتر به يك مجسمه نمكي شبيه بود. مجسمه اي كه روز به روز كوچكتر مي شد و در يك روز هيچ چيز از آن باقي نمي ماند.
همين طور كه داشتيم توي خيابان راه مي رفتيم يك دفعه مي ديديم يكي افتاد. در يك چشم به هم زدن سفيد مي شد. سفيد سفيد. نه مثل برف. مثل بلور نمك. آن وقت همه مي فهميدند كار از كار گذشته است.
اين همه مجسمه هاي كوچك يك وجبي ،كه در گوشه و كنار شهر از ديوارها و طاق نصرتها آويخته شده اند، همين سنگ شده ها هستند. با هرباد به طرفي مي روند و مثل شماطة دلنگان يك ساعت مي رقصند و خواب و هوش ما را مي ربايند. بعد از چندي هم يا برباد مي روند، يا به زمين مي افتند و خرد ، و يا بالكل نابود مي شوند



در چنين شرايطي از دست مقامات چه برمي آمد؟ جز آن كه بر تعداد گشتيها و آمبولانسها و اورژانسها بيفزايند هيچ كاري نمي توانستند بكنند. و بايد انصاف داد كه در اين زمينه مطلقاً كوتاهي نكرده بودند.
تعداد بيمارستانها، دكترها و پرسنل مخصوص، براي رسيدگي به اين كار، در بيمارستانها به راه بود. مهمتر آن كه، گشتي ها هم بي وقفه در خيابانها در رفت و آمد بودند. در اين زمينه كار به اندازه اي با دقت برنامه ريزي شده بود كه دهان هر منتقدي را هم مي بست. يعني هيچ كس، با هر مقدار غرض و مرض، نمي توانست در اين مورد انتقادي به آنها بكند.
من كه سالها تمام مطبوعات و روزنامه هاي شهر را مي خواندم و اخبار را پيگيري مي كردم حتي يك مورد هم نديدم. گذشته از انتقادهاي هميشگي و آبكي مطبوعاتي ، در هيچ محفلي هم، از جمله محفل همسايه‌هاي خود ما، نشنيدم كه كسي دو كلام حرف حسابي بگويد. از همه اينها گذشته خودم به صورت روزمره شاهد هستم كه تا كسي به زمين مي افتد، در اندك مدتي، شايد بي اغراق بگويم چند دقيقه، آمبولانسي با تمام تجهيزات سر مي رسد و مهلت نمي دهد كه دقيقه اي وقت تلف شود. مأموران مجرب و آموزش ديده، با لباسهاي مخصوص و دستكشهاي سفيد، دست و پاي كساني را كه دارند به بلور تبديل مي شوند را مي گيرند و با احتياط تمام آنها را به داخل آمبولانس منتقل مي كنند.
چيزي كه بر پيچيدگي اوضاع مي افزايد حضور افراد ناشناسي است كه با كارهاي غير منتظره خود وضعيت را بيش از پيش مبهم مي كنند. من كه هربار با روبه رو شدن خبري از كارهاي اين عده كلافه مي شوم. ولي چاره اي نيست. از قديم گفته اند كه جلو دهان مردم را نمي شود گرفت. اين است كه خبر و شايعه به قدري به هم آميخته مي شود كه آدم نمي داند كدام را باور كند. شايعات عجيب و غريبي كه گاه به خرافه اي شبيه است و گاه به يك خبر كاملاً حساب شده و جهت دار. مثلاً وقتي يك بار پير زني برايم نقل كرد كه شب هنگام وقتي از كنار مجسمه بزرگ وسط ميدان عبور مي كرده زنان بالداري را ديده كه در هوا پرواز مي كرده اند و تمام آسمان را پوشانده بودند. من كه باورم نشد. اما پير زن به جان جوان از دست رفته اش، كه همين هفته پيش مجسمه شده بود، قسم خورد كه زنان دور مجسمه بال بال مي زده اند و زير ستون مجسمه چيزهايي كار مي گذاشته اند. كسي كه مختصر تجربه اي داشت نمي توانست اين خيالپروريها را باور كند. اما عجيب اين كه چند جوان كه در همان حوالي بودند همه آنها را باور كرده بودند. جوانهايي كه قاعدتاً بايد او را دست بيندازند. اما آنها كنجكاوانه به حرفهاي او گوش سپردند و حتي با چند زن و مرد دنيا ديده كه پير زن را مجنون و خيالاتي معرفي مي كردند دعوايشان شد.
من، هرچند باورم نشده بود، اما نتوانستم حرفهاي پير زن را فراموش كنم. براي همين دير وقت راهي خيابان و ميدان بزرگ شدم. مثل هميشه قبل از رفتن خودي به يكي دو همسايه محله مان نشان دادم و به آنها گفتم كه مي خواهم به سفر بروم. يكي از آنها كه معلمي جوان بود با زبلي گفت هروقت تني به دريا زدم يادي هم از او بكنم. كنايه اش به سفر قبلي ام بود. بار قبل به آنها گفته بودم سفرم به دعوت دوستي است كه پلاژي كنار دريا دارد و من مي روم به آنجا. چاره اي نبود. به روي خودم نياوردم و شب وقتي كه خيابان خلوت شد به ميدان رفتم تا سعي كردم زنان بالدار را ببينم. متأسفانه از آنها خبري نبود. در عوض، در همان حوالي ميدان، دوستي را ديدم كه در ايام جواني همكلاس درسي بوديم. سر و وضعي آشفته داشت و سعي مي كرد در خيابان اصلي نباشيم. به كوچه اي رفتيم و او برايم تعريف كرد كه هنگام آمدن به ميدان، زني را ديده كه با صداي بلند مردم را به تماشاي مجسمه مي خوانده است. البته اين كه اين حركت ديوانه وار در شب انجام مي شد چندان عجيب نبود. مهم جرأت زن بود. چيزي كه براي ما هيچ كدام قابل فهم نبود. اگر كس ديگري غير از دوستم اين واقعه را تعريف مي كرد باور نمي كردم. اما او كسي بود كه با صداقت و دقت كامل جمله به جمله حرفهاي زن را نقل مي كرد. و من نمي توانستم آن را رد كنم. ولي از آن جا كه باورش هم مشكل بود براي فرار از قضيه با عجله از او پرسيدم بعد چه اتفاقي افتاده است؟
دوستم به صداي چند دقيقه پيش آژيرها اشاره كرد و گفت صداها را نشنيدي؟ بعد اضافه كرد در اندك مدتي تمام ميدان پر از ماشينهاي گشت شد. من مقداري نگران شدم و پرسيدم زن چكار كرد؟ دوستم با نگاهي جستجوگر به اطراف خيره شد و گفت نفهميدم. و بعد از سكوتي سنگين اضافه كرد بك قطره آب شد و به زمين فرو رفت! لبخند پرمعناي او پاسخ بقيه سؤالاتم بود. چيزي نگفتم. به خانه بازگشتم تا قضيه را براي همسايه هايم تعريف كنم.
وقتي وارد كوچه شدم ديدم همه دارند از همان حادثه، منتها در نقاط مختلف شهر، صحبت مي كنند. همسايه معلممان سعي كرد خود را به خنگي بزند. قبل از اين كه من چيزي بگويم پرسيد آيا در سفر دريايي ام ياد او هم كرده ام يا نه؟ به روي خود نياوردم. به جاي پاسخ به همسايه فضول همسايه ها را شمارش كردم. به غير از يكي دو نفر كه معمولاً در جمع ما حضور نمي يابند همه حاضر بودند.
آخرين نفري بودم كه به ميان آنها مي آمدم و همه مي دانستند كه زن مزبور شهر را به هم ريخته است. شاعري ساكت كه بسيار كم حرف مي زد به زبان آمد و زن را عياري شهرآشوب ناميد. و ما از آن به بعد همه خبرها را يا به او نسبت داديم يا به نام او بسياري حرفها را نقل كرديم.
در هرصورت گاهي چند آمبولانس با هم بر سر يك مجسمه مي رسند. و خدا مي داند كه چه الم شنگه اي راه مي افتد. صداي آژيرها شهر را به هم مي ريزد. ماشينهاي ديگر بلافاصله كنار مي زنند و راه باز مي كنند. همكاري مردم در اين زمينه با مأموران بارها و بارها مورد تقدير مسئولان قرار گرفته است. اگر هم در موارد نادري راه باز نكنند گشتيهاي ويژه اي كه براي همين كارها در خيابانها به گشت مشغولند مي رسند و با قاطعيت آنها را كنار مي زنند و راه باز مي شود.
يك بار بنزين ماشين يك خانم در وسط خيابان تمام شده بود. در چند صد متري اش هم يك جوان داشت به مجسمه اي از نمك تبديل مي شد. صداي آژير از چند نقطه به گوش مي رسيد. من تازه به محل رسيده بودم و نمي دانستم چه اتفاقي افتاده است. وقتي ماجرا را از جواني كه در ميان جمعيت بود پرسيدم گفت علت راهبندان، توقف نابهنگام ماشين خانم است كه مانع عبور آمبولانسها به بيمار شده است.
با اين كه در گذشته هم با يك نمونه از اين قبيل برخورد داشتم ولي اصلاً انتظار دستگيري زن را نداشتم.
در نمونة قبلي، وقتي ماشين يك پير مرد در وسط خيابان خراب شد، جراثقالها با بيرحمي چنگالهاي خود را در بدنه ماشين فرو برده و آن را به گوشه اي پرتاب كردند. اما با خود پيرمرد كاري نداشتند. او هم با چشم گريان ناظر درهم شكستن ماشينش بود بدون اين كه بتواند كاري كند. اما اين بار پسري، كه از اول حادثه در محل شاهد بود، برايم تعريف كرد. افسر اولين ماشين گشت، به محض رسيدن، بدون هيچ پرسش و پاسخي، خانم راننده را دستگير كرده است. من باور نكردم و از جوان ديگري ماجرا را پرسيدم. او گفت خانم را در وضعيتي بسيار نامناسبي به زندان مركزي برده اند. نفري كه همراه او ايستاده بود توضيح داد وقتي مأموران با مقاومت خانم روبه رو شده بودند روسري اش را طوري كشيده بودند كه از سرش افتاده است. جوان ديگر اضافه كرد وقتي خانم مزبور داد و فرياد راه انداخته، مثل هميشه يك نفر ناشناس كه هويتش براي ديگران مشخص نيست، با تيغ موكت بري به او حمله كرده و خانم را با صورتي غرقه به خون سوار ماشين گشت كرده اند. جوان اولي اضافه كرد چند نفري به اين نوع برخورد اعتراض كرده اند. اما افسر گشت توضيح داده است دستگيري خانم براي اين است كه مشخص شود آيا در ايجاد راهبندان قصد و غر ضي داشته يا اين اتفاق شوم صرفاً براثر يك تصادف رخ داده است.
شب، من اين اتفاق را در جمع همسايه هاي كوچه مان تعريف كردم. همسايه قديمي و دنيا ديده ام از من پرسيد آيا خودم افسر مربوطه را ديده ام ؟ گفتم نه! او گفت كه اگر فردا به چهره اين قبيل افسرها، كه اخيراً در شهر زياد شده اند، نگاه كنم خودم متوجه مي شوم كه آنها اهالي بومي شهر نيستند و از يكي از شهرها دور، و يا شايد هم كشورهاي نزديك، به اينجا آمده اند و وظيفه دارند كه قبل از هرچيز به نجات قربانياني بپردازند كه اصلي ترين قانون بقا در شهر را نقض كرده اند.
من زياد متوجه منظور همسايه مان از كشورهاي نزديك نشدم. اما مي دانستم منظورش از «قانون بقا» همان ممنوع بودن نگاه كردن به مجسمه وسط ميدان شهر است. و مقامات با اين كه بارها اعلام كرده اند اين كار جرم است اما باز هم متأسفانه گوشهاي ناشنوايي وجود دارد كه حرفهاي مصلحانه و يا قوانين اعلام شده را ناديده مي گيرند. بعد اتفاقي مي افتد كه عواقبش ديگر دست كسي نيست. اجباري است پشت اجبار.
همسايه ديگرمان، كه تازه به محله ما آمده است، به ميان حرف ما دويد و گفت از اين بابت بايد به همه مقامات شهري دست مريزاد گفت. زيرا با اين كه معدومين، توصيه خيرخواهانه آنها را زير پا گذاشته اند و قاعدتاً بايد به عنوان مجرم مجازات شوند. اما با وجود اين مقامات ذيربط با دلي سرشار از رأفت به معالجه قربانيان مي پردازند.
من و همسايه قديمي ام به هم نگاهي انداختيم و من ترجيح دادم سكوت كنم. اما همسايه بي احتياطي داريم كه در اين قبيل موارد نمي تواند جلو زبانش را بگيرد. اين بار هم نتوانست و گفت اصلاً چرا نبايد به آن مجسمه نگاه كرد؟ و چه كسي اين را گفته؟ همسايه جديد، گويي در جستجوي همين پاسخ بود، فرياد كشيد چه كسي؟ و بعد، بدون اين كه چيزي بگويد، با خشم جمع ما را ترك كرد. ما به يكديگر نگاهي كرديم و آهسته پوزخندي زديم و به خانه هاي خود خزيديم.
نيمه هاي شب بود كه با صداي خوردن سنگ كوچكي به شيشه اتاقم بيدار شدم. از كنار پنجره به كوچه خلوت و بي صدا نگاه كردم. همسايه قديمي دنيا ديده ام علامت داده بود كه به پشت بام بروم. به پشت بام رفتم و او را منتظر ديدم. بي معطلي حرفش را شروع كرد. گفت همسايه جديدي كه سر شب با او صحبت كرده ايم از افسران گشت در خيابانها است.
ديگر نيازي نبود حرفش را ادامه دهد. تا آخرش را خواندم. گفتم پس چرا منتظري؟ برويم به همسايه بي احتياطمان خبر را بدهيم.
از چند پشت بام رد شديم و به خانه همسايه بي احتياطمان رسيديم. خوشبختانه او جوان فقيري بود كه در خرپشته چند ساختمان آن طرفتر زندگي محقري داشت. وقتي ما در پشت در خرپشته قرار گرفتيم شنيديم كه دارد با كسي صحبت مي كند. خوشحال شديم كه بيدار است. با احتياط به در چند تلنگر زديم. بلافاصله متوجه شد و بيرون آمد. نفهميديم چه اجباري داشت به ما دروغ بگويد. زيرا با ماليدن چشمهايش سعي داشت وانمود كند خواب بوده است. من و همسايه قديمي ام به هم نگاه پرمعنايي كرديم و گذشتيم. همسايه قديمي بدون معطلي جريان را به او گفت. و از او خواست كه هرچه زودتر خانه را ترك كند والّا در خطر جدي دستگيري قرار مي گيرد. همسايه بي احتياط فكري كرد و بعد از چند لحظه گفت اگر خودش هم بتواند اين وقت شب جايي پيدا كند و برود، ميهمانش را نمي تواند ببرد. اين جا بود كه ما فهميديم او تنها نيست و ميهماني دارد. من حدس زدم كه ميهمان او همان كسي است كه داشت با او صحبت مي كرد. حالا علت ظاهرسازي او برايم روشن شده بود. او نمي خواست ما از اين موضوع با خبر شويم. اما آن لحظه، جاي اين كنجكاويها نبود. لذا با تأكيد به او هشدار دادم كه اگر نرود به جد جانش در خطر است. مي ريزند به خانه و همه چيز، از جمله خود ميهمان او، را هم مي برند. بعد از اين تهديد بود كه قبول كرد برود. اما از ما خواست حداقل براي چند روز ميهمان او را پناه دهيم. قول داد در اولين فرصتي كه جاي امني پيدا كند او را هم خواهد برد. چاره اي نبود. من پذيرفتم ميهمان او را براي چند روز پناه دهم.
وقت دير بود و همسايه قديمي بي تاب تر از من. همين كه همسايه بي احتياط پذيرفت از خانه برود به او آدرس و رد چند مسير خلوت و مطمئن را داد و از او خواست تا خود را به خارج شهر برساند.
در اين جا بود كه ميهمان او از خرپشته بيرون آمد. او را كه ديدم، خشكم زد. زني بود با صورتي مجروح و خونين كه ناي راه رفتن نداشت. وقتي به چهره او نگاه كردم مقداري آشنا به نظر رسيد اما باز هم وقت اين قبيل چيزها نبود. مهم رفتن هرچه سريعتر همسايه بود كه بالاخره راهي اش كرديم.
او را در آغوش كشيديم و سفارش كرديم مواظب خودش باشد و او رفت. من هم زن را با خودم، پشت بام به پشت بام، به خانه آوردم و به انتظار نشستم.
زن با وجود آن كه به شدت نگران بود ولي هيچ حرفي نمي زد. اصلاً ناي حرف زدن نداشت. او را در رختخوابي خواباندم و خودم به پشت بام بازگشتم.
هنوز از رفتن همسايه بي احتياط ساعتي نگذشته بود كه صداي آژير ماشينهاي گشت بلند شد. در چشم به هم زدني كوچه پر از مأموران تا بن دندان مسلح شد. آنها در جستجوي مردي عربده جو بودند كه آسايش مردم را به هم زده و با بدگويي از مقامات، زمينه هاي يك آشوب را فراهم مي كند.
آنها با بلندگو از ما، همه همسايگان، خواستند تا به دم در رفته و به سؤالات آنها پاسخ دهيم. من با اين كه ميهمان داشتم ولي اصلاً نترسيدم. زيرا تجربه قبلي ام نشان مي داد كه اگر بترسم حتماً با يك اشتباه همه چيز لو مي رود. اين بود كه به سرعت خودم را بالاي سر زن رساندم، تا به او سفارش كنم حواسش باشد كه اگر مأموران خواستند براي بازرسي بيايند به كجا برود و چگونه خود را پنهان كند. اما او را نديدم. هرجا را هم كه گشتم او را پيدا نكردم. كجا رفته بود؟ نمي دانستم. چاره اي نبود. بايد به كوچه مي رفتم.
آخرين نفري بودم كه به ميان همسايگان رسيدم. يك دسته از مأموران به خرپشته حمله كرده بودند تا همسايه بي احتياط را دستگير كنند. يكي از آنها از همان بالاي پشت بام خطاب به فرمانده شان فرياد زد: جا تر است و بچه نيست.
فرمانده كه به نظر مي رسيد مأموري مؤدب است زير لب زمزمه كرد: مرغ از قفس پريد! بعد شروع به سخنراني كرد. مثل هربار و هميشه، اول با تهديد سعي كرد چيزهايي بگويد كه ته دل ما را خالي كند. بعد مقداري درباره كارشان توضيح داد كه تكرار حرفهاي بقيه مقامات از تلويزيون بود. حالا ديگر چه كسي در شهر پيدا مي شود كه نداند «طرح امنيت همگاني» براي تأمين امنيت خود ما و عليه اشرار و آشوبگراني است كه شهر را به هم ريخته اند؟ من با دقت داشتم به حرفهاي فرمانده گوش مي كردم و دل توي دلم نبود كه نكند چيزي شود و بخواهند خانه ام را بگردند. در آن صورت تكليف زن ميهمانم چه مي شد؟ راستي او كجاست؟ كجا رفت؟ كي بود؟
در همين حال و هوا بودم كه دختر جواني از فرمانده سؤال كرد اگر شما مي خواهيد اشرار را ادب كنيد پس چرا دختران و زنان را در خيابان كتك مي زنيد؟ و بعد اضافه كرد: ما كه به مجسمه وسط ميدان نگاه نكرده ايم. با اين سؤال همة همسايه ها غرق در نگراني شدند. من خودم هم شروع به غر زدن كردم كه باز هم بحثهاي بي سرانجام شروع شد. مادر دختر جوان كه زني دنياديده بود بلافاصله بعد از حرفهاي دخترش، براي جلوگيري از سوءتفاهم فرمانده، منظور دخترش را شرح داد. او با عذرخواهي از فرمانده، و تشكر از زحمات شبانه روزي مأموران، اضافه كرد كه دخترش جوان است و احساساتي، و امروز در خيابان صحنه اي را ديده كه بسيار تحت تأثير قرار گرفته است. دختر، زني را ديده كه مأموران مي خواسته اند دستگيرش كنند و او مقاومت مي كرده و يك نفر ناشناس به صورت زن تيغ كشيده و صورت او را خوني كرده است. اين مسأله به قدري وضعيت روحي دختر را به هم ريخته كه تمام شب نتوانسته بخوابد و با گريه و شيون به سر و صورت خودش ناخن مي كشيده است.
فرمانده آدم منصفي بود و برخلاف فرماندهاني كه ما تا آن موقع ديده بوديم عكس العمل خشني نسبت به دختر نشان نداد. با مهرباني پدرانه اي به دختر توضيح داد البته درست است؛ گناه اصلي هرشهروند نگاه كردن به مجسمه وسط ميدان است. اما اعمال ديگري هم هستند كه به شكل ظريفي، كه البته تشخيصش براي همه امكان ندارد، به اين مسأله مربوط مي شود. فرمانده با لحني كه همه ما را تحت تأثير قرار داد براي دختر توضيح داد كه او جوان است و نمي داند كه دشمنان چه توطئه هاي شومي براي اهالي و به خصوص جوانان شهر طراحي كرده اند. فرمانده بعد از اين جمله رو به ما كرد و با افسوس گفت خودش شاهد همين مورد كه اين دخترخانم را اين چنين به ريخته است، بوده. آن زن يكي از شرورترين زناني بوده كه سعي در ترويج فساد داشته است. كسي هم كه تيغ برصورتش كشيده از دوستان خودش بوده كه سعي كرده با اين جوسازي مأموران را از انجام وظايف خود باز بدارد. فرمانده بعد از اين توضيح كه حيرت همه ما را برانگيخت، روبه دختر كرد و از اوخواست دچار احساسات نشده و زود قضاوت نكند.
من در اين جا واقعاً نتوانستم از تحسين فرمانده خودداري كنم. چند نفر ديگر هم بعد از من شروع به تشكر از فرمانده كردند. فرمانده با متانت به جمعيت نگاهي انداخت و براي توجه بيشتر دختر خبر تكان دهنده اي را برايمان نقل كرد. با وجود تمام كوشش مأموران در دستگيري آن زن، در سر چهارراه بعدي تعدادي از اوباش ماشين مأموران را متوقف مي كنند و زن مزبور را فراري مي دهند. اين جا بود كه آه از نهاد همه ما برخاست و هركداممان عكس العملي نشان داديم كه حاكي از تأسف عميقان بود.
توضيحات مفيد فرمانده همه همسايه ها را روشن كرد. من كه سعي مي كردم جلو بغضم را بگيرم به دختر توضيح دادم بايد قول بدهد ديگر گريه نكند و به سر و صورت خود ناخن نكشد. بقيه جمعيت هم به نحوي، با زمزمه هاي نامفهوم خود، نشان دادند كه با حرف من موافق هستند. فرمانده بعد از كسب اين موج حمايت، از ما خواست كه همسايه شرور خود را به او معرفي كنيم.
همسايه قديمي و دنياديده من به موي فرمانده قسم خورد كه ما هيچكدام از او خبري نداريم و او بعد از صحبتي كه امشب سركوچه با بقيه همسايه ها داشته است محل را ترك كرده و بدون اين كه به كسي چيزي بگويد رفته است.
فرمانده داشت قانع مي شد كه ناگهان همسايه جديدمان خود را به ميان انداخت. او گفت كه برخلاف حرف ما او خودش آن شرور را ديده كه به اتاقش در خرپشته بالاي پشت بام رفته است. با اين حرف موج جديدي از زمزمه ها بلند شد. همه به او اعتراض مي كردند كه چرا با خودشيريني و دروغ سعي مي كند رابطه مأموران حكومتي با مردم را به هم بزند. خوب اگر واقعاً آن شرور در خانه بود بروند بگيرندش. خانه او كاملاً مشخص است و خود مأموران هم رفته و ديده اند.
همسايه جديد داشت چيزي مي گفت كه ناگهان يكي از مأموران نفس زنان خود را به جمعيت رساند و به فرمانده خبر داد شعله هاي آتش از خانه يكي از اهالي زبانه مي كشد.
اين خبر فضاي آرامبخشي را كه فرمانده به وجود آورده بود به هم زد. همه ما و مأموران به طرفي كه خانه آتش گرفته نشان داده مي شد دويديم. به زودي همه متوجه شديم كه خانه همسايه جديدمان است كه در ميان شعله ها مي سوزد.
خاموش كردن آتش تا صبح طول كشيد. با وجود اين كه مأموران آتش نشاني شهر به تعداد زيادي آمده بودند اما معلوم نبود چگونه است كه به محض خاموش شدن يك نقطه، آتش از نقطة ديگري زبانه مي كشيد. من خود از جمله كساني بودم كه با سخت كوشي سعي در خاموش كردن آتش داشتم. اما نمي دانستم چرا موفق نمي شويم؟ در اين ميان همسايه جديدمان كه خانه اش را تازه خريده بود با زن و چند فرزندش ضجه مي زدند و همه را تقصير همسايه شروري مي دانستند كه ما ردش را براي دستگيري به فرمانده نداده بوديم. مادر دختر جوان كه بسيار فهميده و دنيا ديده بود سعي كرد آنها را آرام كند. با متانت دست زن همسايه جديد را گرفت و به گوشه اي برد و مدتي با او صحبت كرد. ما نمي دانستيم چه مي گويد اما وقتي برگشتند زن همسايه جديد مقداري آرام بود. دست دختر خردسال و پسر بزرگترش را گرفت و به گوشه اي رفت. مادر دختر جوان با مهرباني او را به خانه خود برد و گفت براي يك زن حامله خوب نيست شاهد اين همه تشنج باشد. اما ما هركاري كرديم نتوانستيم همسايه جديد را قانع كنيم تا مقداري آرام بگيرد. به سر و كله خودش مي كوبيد و قسم مي خورد كه اتتقام برباد رفتن هستي اش را از همه آشوبگران فراري خواهد گرفت.
با هردرد سري بود آتش خاموش شد. هرچند از خانه ديگر چيزي باقي نمانده بود اما خوشبختانه صدمات جاني به بار نيامد و ما از اين بابت از همسايه جديدمان خواستيم تا شكرگزار باشد. و وقتي او اندكي ناخرسندي نشان داد از او پرسيديم اگر خداي ناكرده دختر و يا پسرش در ميان آتش قرار مي گرفتند چه مي شد؟ آيا الان كه آنها سالم مانده اند نبايد شكر كرد؟ همسايه جديد زير بار نمي رفت و من، راستش، ديگر حوصله نداشتم با او كلنجار بروم. ولش كردم و به خانه بازگشتم.
با احتياط به سراغ زن ميهمان، كه گم شده بود، رفتم تا ببينم از او خبري به جا مانده است يا نه؟
در رختخواب خودش نشسته و منتظر آمدن من بود. باورم نمي شد. همان زن بود. خودش بود. اما برخلاف بار قبل بسيار سر حال و خوشحال. از او پرسيدم كجا بوده است؟ با خنده اي شيطنت آميز گفت ميان جمعيت و در كنار ما. صورتش مقداري دودزده و سياه بود و اين نشان مي داد كه راست مي گويد. دوده هاي روي صورت، زخمش را پوشانده بود. درست كه دقت كردم او را به جا آوردم. همان زني بود كه عصر ديروز در خيابان ديدم. او را از زخمي كه بر صورتش بود شناختم. به روي خود نياوردم و با نگراني گفتم من اهل درد سر نيستم. كمكي هم كه به همسايه ام كرده ام و او را پذيرفته ام فقط از روي احساس مسئوليت نسبت به جواني همسايه است. بعد هم مقداري دربارة وضعيت حساس جامعه و بروز مشكلاتي كه براي همه، اعم از مردم تا مأموران، به وجود آمده گفتم. زن به دقت به حرفهايم گوش داد. هيچ حرفي نزد و من اصلاً نفهميدم كه تأثير حرفهاي من بر او چه بوده است. سكوت كردم و با دو دلي از او پرسيدم نظرش چيست؟
شروع كرد به حرف زدن. مقداري حرفهاي فرمانده مأموران را در مورد ضرورت هوشياري نسبت به اشرار و اوباش و آشوبگران تكرار كرد. بعد در كمال شگفتي حرفهايي زد كه من خودم مي خواستم به او بگويم. داشتم شاخ در مي آوردم كه از كجا آن چه را در مغز من بوده خوانده است. گفتم تو داري حرفهاي ناگفته من را تكرار مي كني. خنديد و گفت زياد تعجب نكنم. زيرا من هم همين كار را كرده ام. يعني همان حرفهاي او را، قبل از اين كه او به من بزند، به او زده ام. بعد اضافه كرد كه اين خاصيت زمانه ماست. و ادامه داد به نظر مي رسد وقتي آدمها با يك نگاه مجسمه مي شوند حرف زيادي براي گفتن به همديگر ندارند. بعد خنديد و ادامه داد براي همين هم هست كه اين قدر دروغ به هم مي گويند!
حرف نيشداري بود، اما آن را تأييد كردم. گفتم يا مجبوريم حرفهاي خودمان را به يكديگر بزنيم يا حرفهاي فرمانده مأموران را تكرار كنيم. اين جا بود كه ديگر هردو نفرمان نتوانستيم جلو خنده مان را بگيريم. هردو حساب كار دستمان بود. و مي فهميديم چه مي گوييم. خواستم به او چيزي بگويم اما يك نوع ترس كه خودش را به صورت خجالت نشان مي داد مانع شد. او گفت با اين حساب بهتر است براي هم فيلم نياييم. ما دستمان براي هم رو است. زبانم بند رفته بود. عين جمله اي بود كه مي خواستم به او بگويم. نمي دانستم به او بگويم يا نه؟ كه او اضافه كرد حتما من هم اين احساس را دارم؟ ديگر داشتم سكته مي كردم كه سنگ كوچكي به شيشه خورد و نجاتم داد. فهميدم همسايه قديمي ام در پشت بام منتظرم است. از خدا خواسته با عجله بلند شدم و خودم را به پشت بام رساندم.
در پشت بام، همسايه قديمي ام كلافه بود. بدون توجه به وضع روحي من، خبر تازه اي را كه به دست آورده بود نقل كرد. ديشب بين مردم و حتي مأموران شايع شده كه زني ناشناس خانه همسايه جديدمان را به آتش كشيده است.
هركاري مي كردم نمي توانستم آب دهانم را قورت بدهم. همسايه قديمي متوجه حال من شد و پرسيد بيمار هستم؟ به سختي گفتم نه ولي... دهانم خشك بود و نمي توانستم ادامه دهم. همسايه قديمي از وضع ميهمانم سؤال كرد. به هره ديوار كوتاه پشت بام تكيه دادم و گفتم ديشب، تمام شب، در ميان مردم بود... همسايه قديمي ام اول متوجه نشد چه مي گويم. اما وقتي دوباره تكرار كردم وضعيتي شبيه من پيدا كرد. و ناگهان مثل اين كه راز مهمي را كشف كرده باشد با تأني گفت : پس اين طور! هردو مي دانستيم چه مي خواهيم بگوييم. سكوت كرديم و هيچ نگفتيم. بالاخره من به زبان آمدم و چيزي را كه مي ترسيدم به زبان بياورم گفتم. از صورت و وضع روحي ميهمان من كاملاً معلوم است كه چه كسي، خانه همسايه جديد را به آتش كشيده است. همسايه قديمي ام كه تجربه بيشتري از من داشت بعد از حرف من سري تكان داد و اضافه كرد مسأله تنها به اين جا خاتمه نمي يابد. و بعد با عجله و نگراني پرسيد الان زن كجاست؟ گفتم پائين، در اتاق من نشسته است. همسايه قديمي گفت اين زن، يك زن عادي نيست. چه بسا با عياري كه با كارهايش، مدتي است تمام شهر را به آشوب كشيده رابطه دارد. من جمله او را تكميل كردم كه چه بسا خودش باشد. همسايه قديمي نفسي به راحتي كشيد. احساس كرد حرف سنگيني كه را نمي توانست بزند از زبان من شنيده است.
قضيه روشن بود. بايد مي رفتيم با او صحبت مي كرديم تا ببينيم داستان از چه قرار است. همسايه قديمي در اين قبيل موارد ياد خاطرات گذشته اش مي افتاد و هميشه چند دقيقه سكوت مي كرد و بعد جمله نغزي مي گفت. اين بار بدون درنگ گفت تا بوده زن جماعت فتنه بوده، ولي به نظر مي رسد الان با چيزهاي ديگري روبه رو هستيم. من عقلم به اين جملات نمي رسيد. بيشتر حالت كودكي را داشتم كه با اتفاقي غيرمترقبه مواجه شده است. كودكي كه به درختي خيره شده و ناگهان از ميان شاخه ها و برگهاي درخت ساكت فوجي پرنده پر مي كشد و به آسمان مي پرد.
اگر همسايه قديمي نهيب نزده بود معلوم نبود من تا كي همانطور مات ومتحير مانده بودم. اما با نهيب او به خود آمدم. از همان راه پشت بام هردو به خانه من رفتيم تا زن ميهمان را ببينيم. از آن جا كه خانة من كوچك بود و به غير از خودم كسي در آن زندگي نمي كرد در خانه با خيال راحت وارد اتاق شديم. اما از زن ميهمان خبري نبود. كجا رفته بود؟ تمام خانه را گشتيم. تمام سوراخ و سنبه هايي را كه حدس مي زديم ممكن است به آن جا رفته باشد جستجو كرديم. ولي زن ، يك قطره آب شده و به زمين رفته بود. همسايه قديمي ام با اين كه مردي تجربه دار بود ولي حسابي جا زده بود. مي گفت دلش شور مي زند و خبر از وقوع يك حادثه را مي دهد. چيزي نداشتم كه بگويم. ولي در اين كه يك اتفاقي در شرف وقوع است با او هم عقيده بودم. بعد از اين كه از پيدا كردن زن ميهمان نااميد شديم گفتم احتمالا بايد شبها او را در حوالي ميدان بزرگ و حول و حوش مجسمه بزرگ پيدا كنيم. همسايه قديمي ام تأييد كرد و من وقتي كه ديدم زياد بيراهه نرفته ام پيشنهاد دادم همين امشب بهتر است به سراغش برويم.
خودم هم نمي دانستم چرا اين پيشنهاد را داده ام اما حس مي كردم به زندگي آن زن علاقمند شده ام. همسايه قديمي ام ترديدم را دريافت و گفت نبايد دلشوره داشته باشم. خود او همين حال و وضع را دارد. سر پيري و معركه گيري شده است. با داشتن چند فرزند و زني بيمار و ناتوان و با حقوق بازنشستگي بخور و نميري كه مي گيرد ولي نمي تواند دست از پيگيري مسائلي بردارد كه هركدامشان در صورت لو رفتن باعث درد سر مي شود. بعد هم مثل هميشه پوزخندي زد و جمله حكيمانه خودش را گفت كه آدم تا موقعي كه نمي داند يك جور مجبور است ولي وقتي مي داند يك جور ديگر.
گفتم ولي قبل از رفتن به ميدان بهتر است سري به همسايه جديدمان بزنيم. استقبال كرد و دو نفري راه افتاديم به سمت خانه نيم سوخته همسايه جديدمان.
در زدم. همسايه با سر و وضعي آشفته در را باز كرد.گفتم آمده ايم به شما بگوييم بابت اتفاقي كه افتاده واقعاً ما را در اندوهتان شريك بدانيد. و اضافه كردم كه همين الان از سر كار برگشته ام. شنيده ام همسايه قديمي مان سخت بيمار و در بستر است. به عيادت ايشان رفته ام و ضمن عيادت گفته ام كه مي خواهم قبل از سفرم كه چند روزي به درازا مي كشد به سراغ شما بيايم. آن انسان شريف دستكار هم با اصرار از توي بستر بيماري بلند شده و همراه من، براي تسلا، به ديدار شما آمده است. همسايه جديدمان غرق اندوه بود. با حالتي منگ و گنگ برايم تعريف كرد كه از ديشب تا امروز پسرش غش مي كند و وضعيت روحي مناسبي ندارد. خواستم دلداريش بدهم كه اضافه كرد دخترش هم گمشده و معلوم نيست دزدان نواميس مردم او را به كجا برده اند. همة ترس او اين است كه جسدش، بعد از لت و پار شدن توسط اشرار، در آبريزگاههاي اطراف شهر پيدا شود. همسايه قديمي كه از درد كمر به شدت مي ناليد و به زور خودش را روي پا نگه مي داشت سرفه كنان مراتب پدري خودش را نشان داد. با محبت به همسايه جديد گفت مخصوصاً آمده است كه به او بگويد جوان است و نبايد با اين قبيل حوادثي كه خواست خدا بوده و حتماً حكمتي در آن مي باشد مكدر بشود. همسايه جديد چيزي نداشت بگويد يا اين كه داشت و چيزي نگفت. اما موقع خداحافظي به او گفتم امشب براي چند روز به مسافرت دريا مي روم. تني به آب مي زنم و زودي برمي گردم. وقتي برگشتم حتماً به او سر خواهم زد.
زير بغل همسايه قديمي را گرفتم و او را به خانه اش رساندم و خودم هم به خانه رفتم. چند دقيقه بعد همسايه قديمي از راه پشت بام به اتاق من آمد.
همراه او مادر دختري بودكه در خواب باگريه و شيون به سر و صورت خودش ناخن مي كشيد. مادر با دلواپسي تعريف كرد بعد از جريان ديشب دوست ناشناس دخترش، كه خانمي با سر وصورت زخمي بوده است، به منزل مراجعه كرده و دختر را با خود برده است. مادر نگران دستگيري او بود و همسايه قديمي گفت امشب به ميدان برويم شايد او را در همان حوالي پيدا كنيم.
صبر كرديم و وقتي هوا رفته رفته تاريك شد آماده رفتن شديم. آنها به خانه هاي خودشان رفتند و من هم شال و كلاه كردم و لباس سفرم را پوشيدم و از خانه به بيرون زدم.
با اين كه سرشب بود ولي خيابانها پر از آدمها بود. در هرگوشه هم چند نفري معركه اي گرفته بودند. با اين كه شهر ما نسبتاً بزرگ بود و همين طور كه من همه را نمي شناختم، بسياري هم من را نمي شناختند؛ ولي در آن شب من احساس ديگري داشتم. همه را به صورتي لذتبخش مي شناختم. لذتي عميق كه نمي توانستم علتش را بفهمم. اما واقعيت اين بود كه نه تنها اهالي شهر را كه حتي غريبه ها را مي شناختم. آنها آدمهاي ناشناسي بودند كه بين جمعيت مي لوليدند و به هركجا سر مي كشيدند. فكر كردن به آنها مرا اسير موجهاي پياپي جميعت كرده و به اين سو و آن سو مي كشاند. احساس مي كردم در قايقي سبك سوار هستم كه در دريايي متلاطم به سمت عمق دريا پيش مي رود.
مدتي يكي از آنها را زير نظر گرفتم. سعي مي كرد دختر جواني را تعقيب كند. نمي توانستم تشخيص بدهم كه از كدام دسته آدمها است. يا از جواناني بود به دنبال دختري كه با او دوست شود؛ يا از افرادي كه در درگيريها به صورت زنان تيغ مي كشند. دختر متوجه تعقيب مرد نبود. جلو دكه يك مغازه لباس فروشي ايستاد و به ويترين آن خيره شد. مانكني با لباسي شيك و زيبا در آن سو شيشه ايستاده بود. دختر مدتي به آن نگاه كرد. با افسوس انگشتش را جويد و خواست چيزي بگويد. كيفش را باز كرد و داخل آن را نگاه كرد. بعد دوباره كيفش را بست و به مانكن خيره شد. اين جا بود كه عكس مبهم خودش را در شيشه ديد. بعد يك دفعه نگاهش به مرد جوان افتاد كه در پشتش قرار گرفته بود. ناگهان جيغي كشيد و شروع به فرار كرد. مرد به دنبالش دويد و دستش را گرفت. دختر شروع به فرياد كرد و نظم خيابان به هم خورد.دختر به زمين خورد و مرد به بالاي سرش رسيد. دختر روي زمين افتاده بود و مرد دست در جيب برد و كارد بزرگي را در آورد و بي محابا چند ضربه به زن زد. خون ازبدن زن فواره زد و در چشم به زدني جسدش در كف پياده رو افتاد. مردي از توي جمعيت فرياد زد چرا كشتي اش؟ و مرد كه ازغضب چهره اش سرخ بود فرياد برآورد سزاي زني كه خيانت كند همين است. مردم شروع به داد و بيداد كردند. مأموران رسيدند و مرد را دستبند زده سوار ماشين كرده و بردند. اما جسد زن جوان همچنان بر روي زمين ماند. بعد از رفتن مأموران تا مدتي بحت بين مردم ادامه داشت. يكي از همان آدمهاي ناشناس گفت كه مرد قاتل و زن مقتول را مي شناسد. آنها زن وشوهر بوده اند. زن مدتي است از مرد طلاق گرفته و به راه فساد افتاده است. مرد نتوانسته اين بي غيرتي را تحمل كند و از مدتها قبل نزد دوستان خود سوگند خورده كه زن را هرجا كه گير بياورد به سزاي خيانتش برساند. مردي به دفاع از زن پرداخت و شروع به سخنراني كرد .
در ميان جمعيت چشمم به همسايه بي احتياطمان افتاد. كلاهي به سر گذاشته بود و عينكي تيره به چشم داشت. معلوم بود نمي خواهد شناخته شود. با اين كه بسيار علاقه داشتم ببينم مردم چه مي گويند ولي بحث را ول كردم و به سراغ همسايه رفتم. او هم مرا در چند قدمي خودش ديد و اشاره كرد كه از حلقه مردم خارج شويم. به گوشه دنج خيابان رفتيم. هردو نفرمان لبخندي برلب داشتيم و همسايه بي احتياطم زودتر شروع كرد. گفت زني كه ميهمانم بوده سلام رسانده و از پذيرايي ما تشكر كرده است. تعجبي نكردم كه زن ميهمانم به همسايه بي احتياطم رسيده باشد. پرسيدم حالش خوب است؟ سالم است؟ و با سكوتي شرمگينانه اضافه كردم نگران سلامتي اش بودم؛ بي خبر رفته بود. همسايه توضيح داد حال زن بسيار خوب است و امشب حتماَ او را خواهيم ديد. دلم مي خواست از او بپرسم چرا باز بي احتياطي كرده و در اين شب كه معلوم نيست چه بشود دوباره به شهر بازگشته است؟ ولي به خودم پاسخ دادم و نپرسيدم. در عوض گفتم به نظر او بهتر است به كجا برويم تا صحنه هاي جالبتري را تماشا كنيم؟ پيش از اين كه او چيزي بگويد صداي ناگهاني آژيرها بلند شد. صداي آشنايي كه براي ما پيام روشني داشت. حتماً در اين بحبوحه كسي هوس كرده است به مجسمه وسط ميدان نگاه كند. و الان تبديل به مجسمه بلوري شده است. مأموران به دسته عزاداري از مردان گريان حمله كرد كه بر سر و روي خود مي زدند و جسد خون آلود دختر بچه اي را برسر دست داشتند. در زير تابوت همسايه جديدمان چوب تابوت را ول نمي كرد و با ضجه و شيون قسم مي خورد انتقام دخترش را خواهد گرفت.
همسايه ام خنديد و گفت جالب است. گفتم بله خيلي. گفت مأموران همه چيز را تحمل مي كنند به غير از اين يكي را. گفتم بله؛ اصلي ترين گناهي است كه هرشهروندي مي تواند انجام دهد.
به گروههاي مختلف مردم كه تنها يا به صورت جمعي هريك لباس و آرايش خاصي داشتند اشاره كردم و گفتم شهر فرنگ است. بعد يادم رفت كه كجا هستم و با كي دارم صحبت مي كنم. به صورت كاملاً بي ربطي گفتم مي داني من هميشه وقتي در برابر دريا قرار مي گيرم احساس مي كنم يك كودك هستم. دريا مادر است. با موجها و تلاطمهايش. مثل كوه كه پدر است. با صخره هاي عبوس و سخت. ولي من كودكي هستم كه در آغوش مادر شنا مي كند. غرق است. دريا حتي وقتي هم كه با موجهاي سركشش آدم را ببلعد مادر است. نگاهي به او كردم كه ساكت و با احترام نگاهم مي كرد. مثل اين كه خبرهايي بيشتري داشت. در جوابم گفت امشب چيزهايي را خواهم ديد كه هرگز باور نمي كنم.
به او جوابي ندادم. ولي در دل گفتم تنها يك چيز است كه من باور نخواهم كرد. در خواب يا بيداري، يا به صورت آرزو يا هرچيز ديگر. تنها چيزي كه دلم مي خواهد ببينم آن است... همسايه بي احتياطمان گفت آن را هم امشب خواهي ديد. گفتم به قدري در دلم ماسيده شده كه مي ترسم اگر هم به چشم ببينمش باز هم باور نكنم. گفت بله اگر به چشم هم ببيني باور نخواهي كرد. بعد چند لحظه درنگ كرد و مثل اين كه چيزي را نمي خواست بگويد اضافه كرد. گفت فقط وقتي باورم مي شود كه خودم تجربه كنم... با اين حرف تمام بدنم سرد شد. انتظار نداشتم اين را از او بشنوم. قدرت هرگونه حركتي را از دست دادم. دست و پايم مي لرزيد و بدون اين كه خودم بخواهم هيچ چيز را نمي ديدم. براي يك لحظه احساس كردم از همسايه بي احتياطم بدم مي آيد. چگونه به خودش چنين جرأتي داده بود و چيزي را به من مي گفت كه مطلقاً قابل تحقق نبود؟ آيا با اين سنگ اندازي قصد بدي داشت؟
از اين كه چنين تصوري نسبت به همسايه ام پيدا كرده بودم احساس شرم نمي كردم. مي دانستم كه اشتباه مي كنم. ولي چيزي گفته بود كه تمام اين چند سال من از آن فرار مي كردم. درست مي گفت. تحقق آن ارزوي پنهان را اگر با چشم خودم هم مي ديدم باورم نمي شد. تا اينجا مشكلي نبود. چيزي كه تمام دستگاه فكري من را به هم مي ريخت اين بود كه بايد خودم تجربه كنم. چه چيز را و چگونه؟ يعني من به آن مجسمه نگاه كنم؟ يعني خودم نگاه كنم؟ خوب معلوم است كه چه اتفاقي مي افتد. مگر من غير از ديگران هستم كه بلافاصله تبديل به مجسمه مي شوند؟ مي گويد نه غير از آنها نيستي اما نگاه كن! منتها بدون ترس! بعد با تأكيد اضافه مي كند كافي است بدون اين كه بترسي نگاه كني. كنترلم را از دست مي دهم. فرياد مي زنم نه! نه! نه! من اگر به چشم ببينم كه زن ميهمانم با صد زن ديگر مثل خودش، مثل همين دختر همسايه ام كه از خانه رفته، در خيايان راه مي افتند و با لباسهايي سرخ بال زنان از فراز سر جمعيت پرواز مي كنند باورم مي شود. من اگر بشنوم كه زني در خيابان جلو اين همه جمعيت عريان شده و از شلاق و دار مأموران نترسيده باورم مي شود. و اگر بشنوم مردم، همين جوانهايي كه الان از جلو چشمم رژه مي روند و هركدام ترانه اي ممنوع را مي خوانند، به مأموران حمله كرده و دهها ماشين آنها را به آتش كشيده اند؛ و اگر دهها نمونه و مثال ديگري از اين دست بشنوم حتماً باور خواهم كرد. حتي لازم نيست خودم شاهد باشم و ببينم. كافي است همين همسايه بي احتياطم مثل دفعات قبل بيايد در خانه ام بنشيند و برايم تعريفهاي عجيب و غريب كند. براي من كافي است. من همه را باور مي كنم. ولي... ولي اين كه خودم بيايم و به مجسمه وسط ميدان نگاه كنم حتي به تصورم هم نيامده است. نمي دانم چرا؟ ولي نيامده. براي همين هست كه باورم نمي شود. براي همين هست كه حالا وقتي همسايه بي احتياطم به اين اشاره مي كند حتي به او بدبين و مظنون مي شوم.
صداي يك بند ماشينها قطع شدني نبود. از هزار طرف صداي آژير توي گوشهايم مي پچيد. احساس مي كردم دارند پاره مي شوند. درد شديدي از آنها به شقيقه هايم مي زد و اگر دست همسايه ام را نگرفته بودم حتماً به زمين مي افتادم.
اما صداها اين بار تنها صداي آژير نيستند. صداي ضجه درهم آدمها هم هست. صدايي شبيه شكستن ظرفهاي بلورين هم هست. گاهي اين صدا رو مي آيد و گاهي آن يكي. جرينگ جرينگ شكستنها بيشتر عذابم مي دهد. نمي دانم كاري مي توانم بكنم يا نه. نوميدانه به همسايه ام نگاه مي كنم. اما او خيلي آسوده و سبك است. انگار نه انگار كه من دارم به زمين مي خورم. سرگيجه دارم و چشمهايم دارد از كاسه بيرون مي افتند. او خيلي آرام به انبوه مأموراني نگاه مي كند كه در جلو چشممان اين طرف و آن طرف مي دوند. مي خواهم چيزي بگويم ولي نمي توانم. دهانم خشك شده است. همسايه در يك فرصت كه مأموران، جوان بي بند و باري را دستگير كرده اند و با زور به داخل ماشينشان مي برند به من نگاه مي كند و لبخند مي زند. من جرأت پيدا مي كنم و دستش را فشار مي دهم. او هم لبخند ديگري مي زند و به بالاي سرمان اشاره مي كند. فوجي از پرندگان رنگارنگ به سمت مجسمه در پروازند. بدون اين كه نگاهش كنم از خودم مي پرسم مگر او خودش نگاه به مجسمه را تجربه كرده است؟ مي گويد نترس! مي ترسم. قوي تر مي گويد. مي لرزم. فرياد مي زدن نترس! و كلاهش را برزمين مي كوبد. عينكش را برمي دارد و حالا هركس او را ببيند مي شناسد. مي خواهم بگويم باز دارد بي احتياطي مي كند. نمي گويم. توفاني از صداهاي متفاوت در درونم به حركت در مي آيد. خيالات نيست. صداي شكستنها و فروريختنها قطع نمي شود. صخره ها روي هم مي ريزند. رودهاي متلاطم بر سرم آوار شده اند. در مصب جريانهاي تند وقوي رودهايي هستم كه به دريا مي ريزند. من آن وسط دارم خرد مي شوم. از زير موجي سر برمي آورم و دوباره به زير مي روم. اين بار وقتي سر برمي آورم مجسمه بزرگ وسط ميدان روي يك موج بلند سركش را مي بينم. موج بالا مي رود. بالا مي رود. مجسمه بالا مي رود. آنقدر بالا مي رود كه نمي توانم ببينمش. مجسمه كوچك مي شود. به سختي دست و پا مي زنم. سعي مي كنم مجسمه را در ميان امواجي كه بي محابا سركشي مي كنند، تعقيب كنم. موج از بالا به پائين مي آيد. مجسمه پائين مي آيد. پائين مي آيد. مجسمه هيچ وقت اين قدر بزرگ نبوده است. اين قدر بزرگ است كه تمام دريا را پر كرده است. موجي شور به چشمانم فرو مي رود. زير آبها مي روم و با دست و پا زدني به بالا مي آيم. مجسمه در يك قدمي ام قرار دارد. نگاهش مي كنم. هرچه موجها به سر و رويم مي ريزند چشمم را نمي بندم. مجسمه سرنگون مي شود. نمي تواند بلند شود. دست و پا زنان خودم را به مجسمه مي رسانم. پايش را مي گيرم. شناكنان به ساحل مي آيم. مجسمه را به زمين مي كوبم. بالاي سرش مي ايستم. مجسمه به شنهاي نرم ساحل مي خورد و مثل يك تكه بلور نمك مي شكند. خرده هايش روي زمين پخش و پلا شده اند. صداي جرينگ جرينگ شكستنها را در رگهايم مي شنوم. به آن طرف خيابان كه نگاه مي كنم زن ميهمان با همسايه بي احتياطمان ايستاده اند. خيابان خلوت است و از جمعيت خبري نيست. ميدان بزرگ شهر خالي است. نه آن چنان كه برهوتي باشد بي پايان؛ كه ابديتي پرستاره...

20مهر87.




۵/۲۷/۱۳۸۸

خانواده ما



براي زندگان اشرف
كه بيش از شهيدانش به آنان افتخار مي كنم


ما از ريشه هاي پنهانيم آشنا با اره هاي تكرار
و از نسل ابرهاي پربار در شوره زارهاي تشنگي.
ما نورسته گياهيم, طفل بيابانها
آشنا با توفان و مهربان با خاك.
قصه ما را چريكان خونين دهاني مي دانند
كه در شهرها گم بودند
و سينة مشبكشان
جلودار حادثه بود.
از آن پلنگان جسارت بپرس
ما را در امتداد سپيده و آسمان
بر پيشاني كدام ستاره يافته اند؟




پدرانم مردند
در غم دربه دري
مادرانم رنج سياه روزي ايام را
با من و خواهر و چندين برادر
تقسيم كردند.
روزها رفتند,
ما مانديم.
برسر سفرة خشم
شب و روزي داشتيم.
پدرانم مردند در سنگر
پدرانم را
كشتند در سرما
يا كه در تبعيد دق كردند

قصة نسل من و تو چنين بود كه رفت
كودكاني, خواهراني
و يكي چند برادراني...

مادراني دارم
آه! مادراني دارم
بيتوته كرده در خرابه هاي ماه
غزلخوان بيشه هاي آوارگي
و سوكوار ستاره هاي تشنة بي نام.
مادراني كه در سياحتهاي زميني خود
حقيقت را
برجنازه هاي جوانان خود دزدانه ديدند
و با چشم باز گذشتند از نخلستان سوختة خاطرات
مادراني دارم
صبورتر از نهرهاي زلال بي صدا
و شادتر از شمشادهاي گذرگاه عطوفت.

كودكاني دارم
رها در خيابانهاي بغض
و عاصي در معابر خونين خشم.
كودكاني دارم ژنده
كتك خورده, مطرود
گاه رانده و گاه مانده
گاه بر خار
و گاه,
بر دار.
كودكاني كه بغضشان
تيغي است برگلوي اين جهان زشت
و كودكاني كه شاديشان
تقسيم نان شب است
خريده با پول فروش كليه هاي كوچكشان.

خواهراني دارم!
مهربان تر از رنگين كمان
هنگام كه خيمه مي زند از اين سو
تا آنسوي پل خيس از پس رگبار.
خواهراني
كه خواهران شمشيرند
و زيباتر از همه كوليان
به جاي سكه اي درشت
نقش سرخي از سرب گداخته بر پيشاني دارند.

برادراني دارم
شجاع تر از رعد
و كريم تر از ابر وقتي كه مي بارد
و نجيب تر از همه نيلوفران سحرگاهي
وقتي خونشان را از پاي دار به مرداب برده اند
برادراني كه پر مي كنند راهها و ميدانها را
از لاله هاي سرخ
در صبحگاه تيرباران.

من از نسل شادي شمشادها هستم
رسته در كنار سروها و همسايه با باغهاي عبور
شادي من از آن شما
از آن همة شما

شب 28مرداد88


۵/۲۴/۱۳۸۸

مسئول مستقيم قتلگاه كهريزك چه كسي است؟


فضاحتي كه از بازداشتگاه كهريزك شروع شده و ابعاد جهاني پيدا كرده است جاي تحقيق و تفحص بسيار دارد. بدون ترديد اين بازداشتگاه تنها و تنها يكي از صدها بازداشتگاه و در واقع شكنجه گاهي است كه رژيم به راه انداخته است. حالا يكي لو رفته است و باشد كه روزي تمامشان را يك به يك افشا كنيم. در اين هم ترديدي نيست كه مسئول اصلي اين قبيل شكنجه گاهها گرگهاي درنده و عقده اي و درنده اي همچون پاسدار رادن نيستند. سر قضيه به خود ولي فقيه مربوط است و او است كه مسئول مستقيم تمام شكنجه ها و رفتارهاي ضدبشري در زندانهاي كشور است. اما در اين نقطه غرض تحليل و يا رسيدگي به اين موضوع نيست. خبرها بسيارند و من امروز خبري خواندم كه بدنيست با هم مرورش كنيم.
«عضو فراکسيون اکثريت مجلس: مسئول بازداشتگاه کهريزک، حسين فدايي بود
يک عضو فراکسيون اکثريت مجلس در گفتگو با خبرنگار «موج سبز آزادي» مسئول مستقيم بازداشتگاه کهريزک را معرفي کرد. اين نماينده اصولگرا که خواست نامش فاش نشود، تصريح کرد که حسين فدايي، نماينده تهران و دبيرکل جمعيت ايثارگران، مسئوليت اين بازداشتگاه را در حوادث پس از انتخابات بر عهده داشته و اين موضوع براي کميته ويژه مجلس ثابت شده است»
اين جناب حسن فدايي چه كسي است؟ نوشته اند كه رئيس جمعيت ايثارگران است و نماينده مجلس و از نزديكان احمدي نژاد. اما اگر بخواهيد بيشتر اين جانور درنده را بشناسيد من ترجيح مي دهم صفحات 373 _381كتاب «شكنجه و شكنجه گر» را برايتان نقل كنم. در آن جا فصلي به اين بازجوي قديمي بند209 اوين اختصاص داده شده است. آن را عينا نقل مي كنم. به اندازه كافي گويا هست:



يك شكنجه‌گر چگونه خود را لو مي‌دهد و همكارانش را افشا مي‌كند؟
در سي امين سالگرد انقلاب ضدسلطنتي مطبوعات و رسانه‌هاي رژيم با افراد مختلفي مصاحبه كرده و خاطرات و برداشتهايشان را منعكس كردند. يكي از اين نفرات فردي بود به نام حسين فدايي آشياني. قبلاً نام او در رديف اعضاي گروه بدر كه به اتفاق 6گروه ديگر سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي را به وجود آوردند آمده بود. بعدها نيز به عنوان نماينده مجلس و سخنگوي «اصولگرايان» شناخته شده بود. اما فدايي در مصاحبه خود فاش مي‌كند كه در دهة60 از بازجويان بند209 اوين بوده است. علاوه برآن تعدادي از همدستان خود را نيز لو مي‌دهد. در پايان بحث خود براي شناخت دقيقتر از شخصيت يك شكنجه‌گر نظام آخوندي كه بعدها نماينده مجلس شده و بركرسي بسياري مسئوليتهاي ديگر تكينه زده است بد نيست مصاحبه او را مرور كنيم:
حسين فدايي يك بازجو و شكنجه‌گر لو نرفتة بند209 اوين است. اوطي يك فقره مصاحبه با خبرگزاري فارس رژيم،در 15بهمن87، نه تنها خودش، كه تعدادي از همدستانش را لو داده است. تا اين جاي قضيه ما يك تشكر به ايشان بدهكار هستيم.
اما براي كساني كه شكنجه‌گر تازه لو رفته را نمي‌شناسند توضيح مختصري لازم است تا بدانند در رده بندي شكنجه‌گران «نظام آخوندي» در كجا قرار مي‌گيرد.
حسين فدايي آشياني متولد1334 در شهر ري. و الان دبيركل جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامي است. او طي 30سال حاكميت آخوندها همواره برمسندهاي مختلفي تكيه داشته است. نماينده دوره هفتم از تهران، شميرانات و اسلامشهر، عضو كميسيون اصل نود مجلس شوراي اسلامي ، معاون مركز مطالعات بنياد مستضعفان و جانبازان از جملة آنان است. او در سايت شخصي خودش، مقدار بيشتري اطلاعات از اين كه چكاره بوده را داده است:
_رئيس هيات مرکزي نظارت بر انتخابات شوراها(1385)
_عضو ستاد مبارزه با فساد از طرف مجلس شوراي اسلامي
_موسس دفتر ملاقات مردمي در جنوبي ترين نقطه تهران
_پيگيري پرونده‌هاي مفاسد اقتصادي و مسؤل كار گروه مبارزه با فساد در کميسيون اصل 90
_همكاري نزديك با مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي براي تقويت علمي مصوبات مجلس
_عضو کميسيون تطبيق مجلس
_مؤسس جهادسازندگي، كميته‌هاي انقلاب اسلامي و انجمنهاي اسلامي كارخانجات شهرستان ري
_فرماندهي ستاد فوريتهاي جنگ قرارگاه موقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامي
_معاون مركز جهاني علوم اسلامي
_مدير کل بنياد مستضعفان و جانبازان استان تهران
_نايب رئيس هيات مديره فروشگاههاي زنجيره‌يي رفاه
هريك از سمتهاي فوق به وضوح نشان مي‌دهد كه با يك «آدم» معمولي سر و كار نداريم. زيرا بسيار روشن است كه در رژيم آخوندي تا كسي قالتاق و شارلاتان نباشد، و تا دزد و كلاش نباشد، هيچ يك از سمتهاي فوق را نمي‌تواند اشغال كند. اما ما را در اين‌جا با دزديهاي او كاري نيست. او در همين وب سايت خودش، خودش را «مؤسس گروه اسلامي با مشي فرهنگ سياسي و مسلحانه عليه رژيم طاغوت» معرفي كرده و مدعي شده است كه به خاطر مبارزاتش دوبار در زمان شاه دستگير شده و بعد از انقلاب هم «از اعضاء مؤسس سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي» بوده است.
در اين دو سه نكته اندكي دقت كنيم:
در مورد تأسيس «گروه اسلامي با مشي فرهنگ سياسي و مسلحانه عليه رژيم طاغوت» يادآوري مي‌كنيم كه حسين فدايي از اعضاي گروهي به نام «بدر» بود كه با همگنان خود سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي را به وجود آوردند. بعد از اندك مدتي با آنها اختلاف پيدا كرد و به طيف «انصار حزب الله» پيوست و علي‌الحساب از آن موضع حرف مي‌زند
اولين سؤال خبرنگار، كوبيدن ميخ روحانيت است. «آيا در هنگام تاسيس گروه توحيدي بدر با روحانيت مشورت كرديد؟» فدايي جواب مي‌دهد: «وقتي براي تشكيل گروه گرد هم آمديم با شهيد بزرگوار روحاني مبارزه حضرت حجة‌الاسلام و المسلمين شاه آبادي ارتباط برقرار كرده از شرايط كشور تحليل داشتيم وتحليل خود را بيان كرديم و بيشترين ابهاممان هم در مورد وضعيت سازمان مجاهدين خلق بود». يعني معلوم مي‌شود كه پس از جريان اپورتونيستي سال54 اساساً در رابطه با سازمان به سراغ آخوند شاه‌آبادي مي روند. و بعد از مشورت با او «در اين فضا براي اين كه ثابت كنيم مجاهدين واقعي هنوز در صحنه باقي هستند ما فكر كرديم گروهي به اسم سازمان توحيدي خلق ايران تاسيس كنيم». در جاي ديگر براي جلوگيري از هرگونه ابهامي تأكيد مي‌كند: «محوريت كارمان مرجعيت امام و روحانيت بود و در مرحله بعد مبارزة مسلحانه را در دستور كار داشتيم» بعد باز هم تأكيد مي‌كند «فعاليتهاي ما اكثراً فرهنگي و روشنگري بود». اما از آن‌جا كه مبارزه مسلحانه كردن پايه و مايه‌يي مي‌خواهد كه امثال فدايي ندارند هميشه اتفاقي مي‌افتد و حادثه‌يي رخ مي‌دهد. اين بار رژيم طاغوت به اهالي شميران نو حمله و تعدادي خانه را خراب مي‌كند. اين است كه فدايي و دوستان علي الحساب «مبارزه مسلحانه» را فراموش مي كنند و «به اين مناسبت اطلاعيه‌‌يي بدون برنامه‌ريزي قبلي از طرف برخي افراد گروه صادر و منتشر شد و براي اين كه اين اطلاعيه داراي اسم باشد، دوستان نوشتند "گروه توحيدي رضايي" كه برخي از دوستان با اين نام دستگير و بازداشت شدند و عملا گروه لو رفت و از مسير سازمان توحيدي مجاهدين خلق ايران خارج شد». جاي ديگر مصاحبه لو داده است كه اصلاً جعل اسم و رسم و سازمان تراشيدن براي خودشان يك حرفه بوده است و مي‌گويد: «ما به اسمهاي مختلف مثل ابوذر، مقداد و.... اطلاعيه مي داديم. پاي اطلاعيه‏هايي كه چاپ مي‏كرديم هر دفعه يك اسم مي‏گذاشتيم. اين بار كه اطلاعيه به نام گروه توحيدي رضايي بود دستگير شديم و عده‌يي تصور كردند كه اسم گروه ما، "رضايي" است»
اين كاريكاتور مضحك از يك گروه كه مثلاً مي‌خواسته با شاه مبارزه مسلحانه كند تنها نشانه سفاهت امثال فدايي نيست. قالتاقي اين جاست كه طرف دكان دو نبشي باز كرده است كه نمي داند چطوري از دو طرف بخورد. هم نان مبارزه مسلحانه را بخورد و هم مقبول روحانيت و امام باشد! هريك از اين دروغها و شارلاتان بازيها جنبه‌يي از شخصيت يك بازجوي سالهاي بعد را نمايش مي‌دهد. ادامه دهيم تا بيشتر روشن شود: «بعد از مدتي تصميم گرفتيم وارد فاز نظامي شويم و در اين راستا چندين عمليات را طراحي كرديم و قبل از انجام هر كاري از آقاي شاه‌آبادي صلاح و مشورت مي‌كرديم، در سالگرد 15 خرداد تصميم داشتيم در يك روز حدود 100 مكان را منفجر و به آتش بكشيم. قبل از انجام اين كار از آقاي شاه‌آبادي سؤال كرديم ايشان 3- 2 روز فرصت خواستند بعد جواب آوردند كه حضرت امام راضي نيستند؛ امام براي دولت مالكيت قائل است و اين خسارت بر اموال عمومي ا‌ست. ما به دنبال علت هم نبوديم، گفتند كه امام موافق نيست ما هم انجام نداديم». فدايي رگبار دروغ را ادامه مي‌دهد. «در يك روز حدود 100مكان را منفجر و به آتش» كشيدن يك اغراق خنده دار هم نيست. چيزي است كه فقط آدم را نسبت به شخصيت خالي بند و چشم دريده‌يي به اشراف مي رساند كه مطلقاً براي خواننده خود شعوري قائل نيست. به هرحال به روايت فدايي، حضرات از عمليات مسلحانه كوتاه مي آيند و مبارزه با طاغوت را در حد اعلاميه نوشتن بسنده مي‌كنند. بعد هم دستگير مي‌شوند. خودش مي‌گويد:«دو ماه زندان انفرادي بوديم، بعد آزاد شديم و فعاليتهاي خود را گسترش داديم» حالا معناي گسترش را مي‌خواهيد بدانيد؟ « در گروه تئاتر ما نمايشنامه‏اش‌ مردم را نسبت به ظلم حاكم تحريك مي‌كرد» و « گروههاي ديگري را براي انجام فعاليتهاي تبليغاتي بر عليه رژيم سازماندهي كرده بوديم. برنامه گسترده‏يي هم براي توزيع اطلاعيه‌هاي حضرت امام (ره) داشتيم» روشن است صد عمليات مسلحانه به كجا ختم شد؟ ولي بالاخره آن چه كه نبايد اتفاق بيفتد، مي‌افتد و حضرات در دام ساواك گرفتار مي‌شوند: «يكي از دوستان بدون هماهنگي گروه» در سربازي اسلحه ‌يي را از اسلحه خانه مي‌دزدد و لو مي‌رود و « بعد از لو رفتن اين ماجرا عده اي فرار كرديم». به زبان ساده بگوييم يك نفر كه اصلاً ربطي به حضرات نداشته كاري كرده(والّا حتماً جلويش را مي‌گرفتند) و اينها از ترس فرار مي‌كنند و بعد دستگير مي‌شوند. بعد از اين داستانسرايي سير جريانات جنبه مضحك‌تري را به خود مي‌گيرد. ياوه‌هاي فدايي هيچ حد و حصري را نمي‌شناسد. مثلاً مي‌گويد در شيراز دستگير شده‌اند بعد يادش مي‌رود و خاطرات زندانش را از اوين ادامه مي‌دهد. يا مدعي مي‌شود كه از سال56تا بهمن57 بدون دادگاه و محاكمه در زندان باقي مانده‌اند و «تا روز 22 بهمن 57 كه مردم درب زندان را شكستند ما را آزاد كردند» در حالي كه همه مي دانند آخرين دسته زندانيان سياسي در 30دي57 از زندان آزاد شدند و بعد از آن اصلاً زنداني سياسي وجود نداشت كه در 22بهمن آزاد شود.
رگبار دروغهاي پهلوان پنبة خالي‌بند و قالتاق در زندان ادامه مي‌يابد.«آن زمان پشت سر هم مردم را از تظاهرات و راهپيمايي مي‌گرفتند و به بند مي‌آوردند منافقين هم از اين افراد عضوگيري مي‌كردند لذا ما هم در بند منافقين شروع به افشاگري و عضوگيري كرديم و براي همين منافقين با ما درگير شدند» كساني كه در آن سالها در زندان بودند به خوبي مي دانند كه اين ياوه مطلقاً نمي تواند صحت داشته باشد. «درگيري با مجاهدين» در آن ايام و آن هم در زندان اصلاً وجود خارجي نداشت براي همين هم «بازجو بعد از اين ارتجاع» توضيح نمي‌دهد كه كي با كي درگير شد و عاقبت ماجرا به كجا رسيد؟ يك قدم بعد فدايي ادعايي مي‌كند كه فقط از كساني كه رابطه‌هاي شناخته شده و لو رفته باساواك داشتند بر مي‌آيد. او گفته است: «اگر چه در ظاهر مجاهدين خلق، همكاري رسمي با ساواك نداشتند اما در عمل به واسطه اين آدمها قصد داشتند مشي بچه‌هاي مبارز را از همراهي با روحانيت جدا كنند تا با مجاهدين خلق همراه شوند» ملاحظه مي‌كنيد كه جرم مجاهدين از ابتدا چه بوده است؟ اما در ادامه، اين لجن‌پراكني رذيلانه مي‌آيد كه: «ساواك قبل از آزادي به صورت غير متعارف آقاي ابريشمچي را به بند ما آورد حال آن كه طبق قاعده خودشان بايد براي آزاد كردن، او را به سلول انفرادي مي بردند. ما متوجه شديم ساواك و سازمان مجاهدين خلق توطئه‌‌يي را طراحي كرده‌اند» البته همه مي‌دانند، و بعدها هم بيشتر لو رفت كه چه كساني در هماهنگي با ساواك اين بند و آن بند مي رفتند و در خفا با رسولي و منوچهري(بازجويان ساواك) فالوده مي‌خوردند و عاقبت هم در جشنهاي «رفع خطر از جان اعليحضرت»، سپاس‌گويان تا توبه تلويزيوني هم پيش رفتند. اما به هرحال الان در زمانه‌يي هستيم كه سنگ را بسته‌اند و سگ، آن هم از نوع شكنجه‌گر انصار حزب‌اللهي‌اش، رها است. يعني پاچه ورماليده هاي بي چشم و رويي مثل فدايي هرچه از دهانشان در بيايد مي‌گويند.
از جمله وقتي صحبت به مسعود رجوي مي‌رسد ديگر عنان از دست مي‌دهد و چنان با كينه و مملو از غيظ به دروغپردازي مي پردازد كه حتي خبرنگار سوال كننده هم غرق حيرت مي‌شود. خبرنگار از او پرسيده است: « در زندان اوين، با مسعود رجوي نيز برخوردي داشتيد؟» و او جواب داده است: «من كمر درد داشتم، بهداري زندان تصميم گرفت مرا به بيمارستان 504 ارتش ببرد با ماشيني كه دور تا دور آن بسته بود رفتيم. يك نفر ديگر را دستبند زده و كنار من بود متوجه شدم مسعود رجوي ا‌ست. مجاهدين خلق در زندان تبليغ مي‌كردند كه روحانيون مرتجع هستند دليلشان اين بود كه روحانيون با نگهبانان زندان گفتگو و خوش و بش دارند در حالي كه ما نبايد با اينها مراوده و صحبت داشته باشيم! اما در خفا به گونه‌يي ديگر رفتار مي‌كردند در ماشين مسعود رجوي با نگهبانان دل مي‌داد و قلوه مي‌گرفت و يكسره در حال گفتگو بود. با وي داخل ماشين يكسري حرفهاي مبارزاتي رد و بدل كرديم و وارد بيمارستان شديم، قد بنده بلندتر از رجوي بود. چشم بسته روي صندلي نشسته بوديم. مسعود رجوي بلند شد چون دستبندمان مشترك بود من هم مجبور شدم بايستم. بعد متوجه شدم كه چشم او باز بوده كه توانسته اطراف را ببيند، ايستاد و با يك سرهنگ مشغول صحبت شد يادم است كه آن سرهنگ هم قد كوتاهي داشت»
آش به قدري شور، و در واقع بي نمك، است كه خبرنگار هم متوجه فضاحت دروغ مي‌شود و مي‌پرسد: «چگونه متوجه شديد؟ با چشم بسته چطور او را ديديد؟» اما فدايي كه در پررويي و دريدگي چيزي كم ندارد بلافاصله جواب مي دهد: «لباس بلوزم(!) را روي سرم انداخته بودند كه جايي را نبينم چون از نظرقد و اندازه از آن دو نفر بلندتر بودم چون دستبندمان مشترك بود من هم مجبور شدم بايستم و توانستم آنها را ببينم» جاي ديگر دروغي سر هم مي كند كه ديگر نياز به اثبات ندارد. فقط كافي است شنونده، مثل انصار حزب‌الله، نباشد تا بداند اصلاً چنان واقعه‌يي اتفاق نيفتاده است. خبرنگار از او مي پرسد: «شما در خاطراتتان ذكر كرده‏ايد كه شاهد بازديد وزير دادگستري آمريكا به همراه هيأتي از زندان و گفتگوي رجوي با آنها بوده‌ايد اين اتفاق در چه سالي بود و رجوي در بين آنها چه سخناني را بيان كرد؟» در حالي كه همه مي‌دانند آمريكا اصلاً وزير دادگستري نداشته و همين الان هم ندارد كه به ايران بيايد وبه زندانها هم سر بزند. منظور فدايي رمزي كلارك، دادستان سابق آمريكا است، كه به ايران آمد ولي به زندانها راه نيافت. ولي فدايي كوتاه بيا نيست. لذا مي‌گويد: «در سال57 بود. بحث حقوق بشر كارتر مطرح شده بود و هيأتي از آمريكا بودند كه به سرپرستي وزير دادگستري آمريكا براي بازديد از زندانها آمده بودند كه از زندان قصر نيز ديدن كردند. در اتاق بزرگي همه جمع شدند مسعود رجوي صحبت كرد و گفت "ما چيزي نمي‌خواهيم مردم ما يك حكومت دموكراتيك مثل حكومت شما مي‌خواهند»
فدايي در قسمت ديگري از مصاحبه خود هم به ملاقاتش با محسن مخملباف، و موضعگيريهاي ساواكي پسند او اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «آن روزها آقاي مخملباف را به ميان ما آوردند ايشان مي‌خواست به ما ثابت كند كه مجاهدين خلق منحرفند چون خودش از مجاهدين خلق جدا شده بود اما گروه ديگري هستند كه خوبند اما با مجاهدين خلق نيستند. افكار اين گروه متاثر از فكر شريعتي است مثل دار و دسته بهزاد نبوي» طرفه آن كه چند ماه بيشتر نمي‌گذرد كه با همين محسن مخملباف و بهزاد نبوي، فدايي يك سازمان واحد تشكيل مي دهند كه هسته اوليه شكنجه گران بند209 اوين و واحد اطلاعات سپاه بعدي خواهد بود.
در ادامه دروغهاي شاخدار و بي‌شاخ، به دزديده شدن انقلاب توسط امثال فدايي و روحانيت! مي رسيم. وقتي خميني يك ضرب رهبري انقلاب را بالا مي‌كشد و تازه طلبكار هم هست و اختياراتش را بيشتر از هر رسول و امامي مي‌داند شارلاتانهاي بي مايه‌يي همچون فدايي چرا جمع نشوند و گروه واحدي تشكيل ندهند و بعد وارد اوين و بند 209 نشوند و به شغل بازجويي و شكنجه گري نپردازند؟ اين است كه مي‌گويد: « روز اول و دوم كه آزاد شديم از طرف افرادي كه قبلاً مبارز بودند پيغام آوردند كه امام از پاريس پيغام داده‏اند گروههاي مسلمان مبارز ايران يك گروه شوند، گفتند 2-3 ماه است ما اين كار را آغاز كرده‌ايم شما هم بياييد، ما در جواب گفتيم چه كسي گفته؟ ‌گفتند امام پيغام داده، آقايان شهيد بهشتي، شهيد مطهري، هاشمي، جلال الدين فارسي و محمدمنتظري نيز خبر را تأييد كردند و ما هم به صحت گفتار آنها اعتماد كرديم. بعد براي شكل دادن سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي اقدام كرديم، اسم گروه توحيدي بدر را اين جا روي خود گذاشتيم» ملاحظه مي‌كنيد كه گذشته از خميني كه اصولاً دركش از «سازمان و تشكيلات» در حد درست كردن ترشي هفت بيجار و يا خم رنگرزي است، نوچه‌ها و پا منبريهاي هفت خطي از قبيل اين جانور هم در سازمان‌تراشي اصلاً كم نمي‌آورند. اين است كه از هيچ، به معناي واقعي كلمه هيچ، با شارلاتان بازي تمام هفت گروه! را روي هم مي ريزند و از آن طرف «سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي» را بيرون مي كشند و براي آنها هم كه نمي دانند يكي از هفت گروه تشكيل دهنده را «بدر» مي خوانندكه البته سابقه عمليات مسلحانه و ... هم داشته است! در حالي كه با اعترافات فدايي مشخص مي شود كه اصلاً چنان گروهي وجود خارجي نداشته است و فقط بعد از پيروزي انقلاب است كه قارچي به اسم «گروه بدر» از زمين مي رويد. جالب اين كه انگلهايي كه به اعتراف خودشان كاري جز جعل سازمان و گروه نداشتند و تمام مبارزه‌شان ضديت با مجاهدين بوده است مدعي مي‌شوند: «آنها نقشي در انقلاب نداشتند اما مدعي رهبري بودند»
حالا اگر از فدايي يا هريك از اعضاي اين باند فاشيستي بدنام بپرسيد كه علت اصلي روي هم ريختن چند خرده گروه از مجموعة مفتخواران و بريده هاي سياسي و كساني كه زماني زير چتر مجاهدين قرار داشتند و بعد هم رفته بودند دنبال زندگيشان و مرتجعان لو رفته چيست؟ فدايي بي رودربايستي پاسخ مي دهد: «سازمان مجاهدين انقلاب در روشنگري بسيار مؤثر بود در شناسايي گروه فرقان و خشكاندن ريشه آن(توجه شود به معناي خشكاندن ريشه كه همان دستگيري و شكنجه و اعدام است) نقش اصلي را داشت. وقتي مجاهدين خلق در مقابل نظام، مشي مسلحانه پيش گرفت، دستور جلسه شوراي اجرايي سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي مبارزه با اين گروهها بود»
بعد هم اضافه مي كند: «من در رابطه با مجاهدين خلق پيشنهاد كردم ظرفيت نيروهاي سازمان مجاهدين انقلاب را براي مقابله با منافقين بگذاريم. بعضيها مثل آقاي خيلي موافق نبودندمي‌گفتند ممكن است سازمان متلاشي شود اما بالاخره سازمان تصميمات خوبي گرفت همكاريهاي خوبي با سپاه و دادستاني انجام داد اداره بخش اصلي بند 209 زندان كه بند منافقين بود زيرنظر دادستاني و سپاه بود و كارهاي اصلي را بچه‌هاي سازمان بر عهده داشتند من و آقاي آرمين و آقاي ذوالقدر و ديگر بچه‌ها با هم بوديم. افراد ديگري هم دورادور در جريان بودند» اين جا ديگر گل حرفهاي فدايي است. اعتراف صريح و آشكار به بازجويي و شكنجه‌گري. آن هم در بند209 اوين. آن هم نه تنها به شكنجه‌گري خودش كه افشا كردن برخي دوستان قديم. از قبيل آرمين و ذوالقدر! در اين قسمت دعوا برسر دروغگويي نيست. دعوا بر سر كم گفتن است. زيرا مطالب و اعترافات به قدري صريح و روشن است كه اصلا ًنيازي به توضيح ندارند. ما قسمتي را نقل مي كنيم و قضاوت را به شما وامي گذاريم:
«فارس: آقاي(بهزاد) نبوي بازجو بود؟
فدايي: خير، در جريان بود ولي از نزديك درگير كار نبود
فارس: آرمين و تاج‌زاده بازجو بودند؟
فدايي: بله، آقاي آرمين از بازجوها بودند آقاي تاج‏زاده بيشتر در تحليل مسايل سياسي بودند.
فارس: آغاجاري(آقاجري)، صادق نوروزي، سلامتي بازجو بودند؟
فدايي: از همه گروههاي سازمان به طور غيرمستقيم يا مستقيم با اين كار درگير بودند»
ملاحظه مي‌كنيد كه فدايي چگونه همدستان سابق خودش را، از آرمين و تاج‌زاده تا سلامتي(دبيركل فعلي مجاهدين انقلاب اسلامي) تا صادق نوروزي و آقاجري كه در بازجوييها و شكنجه‌ها شركت داشتند افشا مي‌كند. همان كساني كه بعد از سالهاي ممتد شكنجه‌گري و خيانت، لباس اصلاح طلبي پوشيدند و در زير عباي خاتمي كثيف‌ترين جنايتها را در وزارت اطلاعات مرتكب شدند.
در پايان مصاحبه، فدايي به بروز اختلاف و درگيري بين اعضا و انشعاب و تعطيلي و اضمحلال باند اشاره كرده است. علتهايي كه فدايي براي اين وضعيت فجيع برشمرده بسيار مسخره است. مانند ازدواج بهزاد نبوي با زني كه « از لحاظ ظاهري و حجاب با بچه‌ها تفاوت داشت» و... اما در واقع اين فلاكت، و دلال مظلمه شدن آنها يك دليل بيشتر ندارد و نمي تواند داشته باشد. اين باند فاشيستي از اول هم هيچ گونه مشروعيت تاريخي نداشت و ندارد. چه آن موقع كه در بالاترين مصادر امنيتي و شكنجه‌گري بيشترين خوش رقصيها را براي مرتجعان مي كرد و چه الان كه در زير قبا و عباي خاتمي و شيادان ديگري همچون او ساز اصلاحات كوك كرده است هيچ ريشه و پايه و مايه‌يي ندارد. و بي دليل نيست كه پس از بيست سي سال فعاليت و سوءاستفاده از بيشترين امكانات دولتي هنوز به قول دوست و همكارشان سعيد حجاريان، همه شان در يك فولكس واگن جاي مي‌گيرند.


۵/۲۲/۱۳۸۸

مادران انقلاب



به خواهرم «شايسته», با ياد حنيفش و حنيفمان


انقلاب مادر است
مادر زيباييها،
مادر شهيدان،
مادر قهرمانان،
و مادر مادرانِ انقلاب,
وقتي كه در لباس سوك مي خندند.
وقتي كه سوگندشان
طنين ترانه هاي تلخ است
در كوچه هاي خونين پژواك.
وقتي كه فراموش نمي كنند فرزنداني را
كه به خاك افتادند تا مادران بدانند
انقلاب مادر مادرهاست
و انقلاب مادر زيباي ما است
در جامه سرخ سور
خندان بر تابوت پرگل جنازه اي خونين.



باقیمانده مطلب .....

۵/۱۹/۱۳۸۸

اعترافات من

اين روزها دادگاههاي رژيم در كار يك بيداد رسواي جديد و علني هستند. رسوا به اين دليل كه تق تمام ترفندهاي بازجويان و شكنجه گران و اعتراف بگيران درآمده است. ديگر نه كسي براي آن اعترافات ارزشي قائل است؛ و نه كسي ترديد دارد كه اين كار ولي فقيه از روي استيصال مطلق نيست. ولي فقيه شاخ شكسته بدجوري در دور اشتباه پشت اشتباه افتاده است. اين اشتباهات متواتر من را به ياد تعبير تكان دهنده قرآن در سوره فتح مي اندازد. در ابتداي سوره به تعبير«دائره السوء» برمي خوريم. «دايره بدي» همان دور اشتباهاتي است كه مثل بيماري اجتناب ناپذيري گردن همه جباران و از جمله خامنه اي را مي گيرد. در اين «سيكل زشتي», جبار عليل تر از هرزمان ديگر نمي تواند عقب نشيني كند. به ناچار از اشتباهي به اشتباه ديگري پناه مي برد. در نتيجه در مرحله فرجام هرديكتاتور, بيشتر از هرزمان ما شاهد رگباري از بلاهتها هستيم.



اشتباهات بلاهت آميز خامنه اي هم در اين دوره نشانه به آخر خط رسيدن رژيمي است كه در تمام ساليان حاكميتش حتي يك روز از شلاق و شكنجه جدا نبوده و نمي توانسته هم باشد. شلاق را براي يك روز از دست شكنجه گران آشكار و پنهان خامنه اي بگيريد تا ببينيد مردم چه به روزشان مي آورند و اين را بهتر از هركس خود آخوندها مي دانند.
من وقتي برخي از افراد را در رديف متهمان اين دادگاه ديدم, و وقتي برخي اعترافاتشان را خواندم, خدمات مستقيم و غير مستقيم بسياري از آنان به نظام شكنجه آخوندي را به ياد آوردم. بي اختيار گفتم چشمشان كور! همينها بودند كه تا چند سال پيش خودشان شلاق به دست اعتراف گيري مي كردند و چه شلاقها كه بربدن فرزندان اين سرزمين از دست همين حضرات فرود نيامده است. «سعيد حجاريان»هايي كه حالا كرك و پشمشان ريخته را خوب مي شناسيم و مي دانيم كه چه جنايتهايي كرده اند و... ولي لختي بعد, از خودم شرمنده شدم و خجالت كشيدم. آنها هركس كه هستند, باشند. ولو قاتل صدها مجاهد و مبارز. اما ما براي نفي هميشگي شكنجه و از پاشاندن سيستم شكنجه برخاسته ايم. بنابراين بر همه ما و اول از همه خودم حرام است كه شكنجه را ولو در حق دشمنان سوگند خورده ما به رسميت بشناسيم. ما شكنجه را عليه همه انسانها و از جمله جلادان خودمان نفي مي كنيم. بعد از اين انتقاد از خود بود كه راستش احساس انسان بودن كردم. از يك «دايره زشتي» بيرون آمدم. اعتراف مي كنم آن لحظه كه از شكنجه حجاريان احساس خشم نكردم خودم يك حجاريان بوده ام. اين زيباترين اعتراف من است كه از نوشتنش هيچ واهمه اي ندارم.
و حالا كه صحبت اعتراف خودم شد بگذاريد شعري را برايتان نقل كنم از كتاب سفر از چشمهاي بي آواز پاييز. اين شعر را 17ـ18سال پيش نوشته ام.
الان فكر مي كنم آن جا كه اعتراف كرده ام «گاهي «چرا» گفته ام و گاهي «چرا» رفته ام در همان «دايره السوء» قرآني اسير بوده ام. گرفتار شدن در اين دايره, منحصر به جباران نيست. هر انساني كه از اصول و پرنسيبهاي آرماني اش غفلت كند در دايره اي از زشتيها و پلشتيها مي افتد. و به طور خاص روشنفكر جماعت وقتي كه به وظيفه اصلي اش, كه «چرا» گفتن است, قيام نكند, ناگزير به «چرا» مي رود.


اعترافات

اعتراف مي‌كنم
ترديد داشته‌ام
تا با شما بگويم
ترديدهايم را.
*
اعتراف مي‌كنم
هولناك‌ترين اعتراف
اعتراف به عشقي ست
كه وجود نداشته است.
زشت‌ترين دست
دستي ست
كه كاردي نشسته بر قلبي را مي‌فشارد.
سوكوارترين قلب
قلبي ست
سوكوار مقتولان.
سوزان‌ترين شك
شك به آسماني‌ست
كه پرنده را مي‌پذيرد.
*
اعتراف مي‌كنم
وقتي ترا نديده‌ام
خدا بوده‌ام
و ماهي كوچك را
در آب
سنگ كرده‌ام.
اعتراف مي‌كنم سنگ گشته‌ام.

اعتراف مي‌كنم
وقتي كه سنگ بوده‌ام
در يك صبح طاولي لَخت
در يك بيشه‌زار خلوت
اسبهاي پير و تشنه را كشته‌ام.

اعتراف مي‌كنم
وقتي كه شك كرده‌ام به تو
گلي را له كرده‌ام
كودكي را كتك زده‌ام
زني را ربوده‌ام.

اعتراف مي‌كنم
باد چشمهايم را برد
وقتي از آب ترسيدم
وقتي به مظلوميت نهر باغ ترديد كردم
و وقتي جوبار نجيب خانه را
به مرداب برده‌ام .

اعتراف مي‌كنم
ظلم كرده‌ام
وقتي ترا نديده‌ام .
*
اعتراف مي‌كنم
گاهي ميان خواب
به انسان فكر كرده‌ام
و گاهي در خيابان
خدا را ديده‌ام.

اعتراف مي‌كنم
اغلب كنار رود
در جستجوي آب
تشنگي را گم كرده‌ام .

اعتراف مي‌كنم
گاهي «چرا» گفته‌ام
گاهي «چرا» رفته‌ام.

اعتراف مي‌كنم
ناني را دزديده‌ ام اما
گرسنه‌ام هنوز
و جلال خداوندي را
. در برهنگي همسايه‌ام نديده‌ام

اعتراف مي‌كنم
ساطور را هيچگاه
مثل گلوي كبوتر
زيبا نديده‌ام.

اعتراف مي‌كنم
شاعر نبايد نگويد
وقتي هزار جلاد
آن سوي خانه ايستاده است

اعتراف مي‌كنم
زخمي نبوده‌ام،
اما دلم هميشه
مجروح دوست بوده است.

اعتراف مي‌كنم
آرام آري
رام اما نبوده‌ام.
*
اعتراف مي‌كنم
كسي نمي‌داند
آن سوي قلب تو
باغي پر از گل است.

اعتراف مي‌كنم:
جرم بزرگ خود را
دوست داشته‌ام شما را.

24مرداد70

۵/۱۴/۱۳۸۸

خطابه سنگ و پيشاني و فرياد



براي پايداران اشرف
كه آيه هاي مجسم پيروزي اند



بعد از گريه هاي تو
رودهاي جاري آتش است
شعله ور برگونه هاي من
و خيابانهاي شهر.

تو ايستاده اي در باران سنگ
بي واهمه از فرود بي مروت
بر پيشاني كشيده و نبض تپنده




تو ايستاده اي برفراز اين تل كه بلنداي جهان است
و اين سنگ دل اشقيا است
كه مي بارد سنگ تر از سنگ
و اي يار! اي يار!
اين شقيقة كيست؟
اين آينة شفاف، شقيقة كيست كه شكافته مي شود
اين دست شكسته و بي سلاح از آن كيست؟

من آن تن بي نصيبم يارا!
با بغضها و اشكهايي باريده و نباريده
و شاعري كه واژه هاي گمشده اش را
در گلوي تشنگان و ژندگان يافته است
مرا ز داغ شهيدان مترسان!
مرا به تعزيت گلهاي سوري صبر مخوان!
نصيب من از تمام حادثه
روحي است مجروح و بي قرار
با اين همه،
محزون نيستم از اين همه تراكم درد.
من شادي باغم
شادي باغ ناديدة پر درخت
در توفان زنجير و تسمه و تبر.

اين بغض كهنة چركين منفجر شد عاقبت
و رود جاري خون با تلاطمهاي تلخش
در خاك تشنگي
و وادي عطش
آميخته شد با سنگ و عصب.

حكايت تبر و فرقهاي شكافته
زوزة بربريت ديروز نبود
سكوت پركينة ساكتان نبود.
انتخاب امروز
براي ديروز بود يا براي فردا.

اينك اين رود جاري فرياد است،
پيچيده در كلاف درد،
كه با تلألو الماس در شبي بي ستاره
بر پيشاني خونين صبح نشسته است.
محزون نيستم از اين كلاف پيچيده
اين رنج مسكوت ساليان در شورزار
نيروي مهيب بذر را دارد
و در صبحي داغ
شكافنده تر از هر شهابي
در صخره هاي بي باوري مي رويد.
مسرورم يارا!
و بيش از اين كه به خون شقايقها ببالم
به عقاباني مي نازم
كه آسمانها را كوچك يافته اند
اما در چنگ كودكان خاكشان
جوجكان آرام بازي اند.
اين رود جاري شده است
اين رود با گدازه هايش از پاره هاي تن
و استخوانهاي شكسته
در هر كوچة بن بست
يا در نهان ساكت ترين خانه ها
ترانه مي خواند.

خليفه زشتي و دلقكي!
از ارك رؤياهاي قرون خونريز
خميازه مرگ بكش!
و پوزه بزن بر زمين ما.
فرمانرواي مزبله هاي عفوني!
فرمان بده!
ما روديم سركش تر از رود
و با همين تنهاي كوفته و پر زخم
با همين دستهاي خالي از سلاح
سيمهاي خاردار ملاقات را
با قاتلان و جلادان و جاسوسان ارسالي ات
از هم خواهيم دريد
از آنها بپرس!
در صفهاي ما چه ديده اند؟
از تك تك تبر به دستانت بپرس
چه بود آن چه كه آنها نداشتند و ما داشتيم؟

قاتلان، آمده از بارگاه خلفاي گورزاد
روزها در حلقه اربابان نفت و دلار و تانك
با بالا تنة يك جاسوس كراوات زده مي رقصند
و شبها در حرمسراي غلامبارگان خليفه
پايين تنه خود را
در گرو شيخي تبهكار حراج مي كنند.

فخري براي شما نيست جلادان!
فردا كه باد تزوير بخوابد،
در مزبله ها و طويله هاي خود
حتي سگان برصي
نام بو گرفته تان را نيز پوزي نمي زنند.
و به كودكان خود نمي توانيد بنگريد
وقتي كه ننگ را بر پيشاني شما
حك شده مي يابند.

ترانه هاي ما گره خورده در آه شهيدان
گريبان خائنان را خواهد گرفت
كرمها گوشتهاي باد كرده شان را
نخواهند جويد
و زمين گوري برايشان نخواهد داشت
حتي، حتي، حتي
دوزخ
دروازه هاي خود را برويشان خواهد بست

هر جراحت دست و كتف
و هر تن چاك چاك
لبخندي است بر لبهاي تبدار.

جهان مي سوزد
در اين خون شعله ور صبحگاهي
كه خاك را
و سنگ را
و تبر را رنگين كرد.

از اين دستهاي قلم شده
جنگلي خواهد روئيد.
فردا كه ما به خيابان برسيم
از بامها خواهيم شنيد
بانگ ژنده پوشان بيابانهاي بي آب را
و در رديفي از كتيبه هاي نور
خواهيم خواند نامهاي تك تكشان را.

13مرداد88


۵/۱۲/۱۳۸۸

آغاز باور دشوار شقاوتها

خبرهاي جسته و گريخته اي كه از جنايتهاي رژيم به بيرون درز پيدا كرده گاه غير قابل تصور و باور هستند. ولي الان ما با اعتماد كامل به صحت آنها، آنها را نقل مي كنيم. يقين هم داريم كه چنان چه كسي از ما دليل و مدرك بخواهد اگر نه دلي به گرو آخوندها داشته باشد كه حتما دمي در تله آنها دارد.
اين باور و اعتماد از كجا و كي و چرا آغاز شده است؟
قاضي گوسمان، كه پرونده پينوشه را در شيلي پيگيري مي كرد گفته است: «تحقيقات قضايي لطف بزرگي در حق اين كشور بود . اين مسأله به روشني نشان داد كه در دوران ديكتاتوري پينوشه براين كشور چه رفته است. بسياري از شيليايي ها وقايع مربوط به اين دوران را باور نمي كردند. و اين مسأله را ساخته و پرداخته كمونيستها مي پنداشتند. ولي وقتي كه اين تحقيقات شروع شد، آنها هم شروع كردند به باور كردن»
شروع به باور! اين گفته را بايد جدي گرفت.



مسأله اين است كه در هيچ رژيم ديكتاتوري، جنايتها و كشتارها و شكنجه ها به صورتي كامل منعكس نمي شوند. انتظار انعكاس واقعيت بدون خدشه (چه كم و چه بيش) در شرايط حاكميت ديكتاتوري ساده دلانه است. چنين امري نمي تواند اتفاق بيفتد. تيغ سانسور و اختناق مانع از اين است كه واقعيتها همان طور كه هستند به گوش همگان برسد. البته همه مي دانند «اتفاقاتي» افتاده است كه رژيم، و شخص ديكتاتور، مانع علني شدن آن است. اما كسي از ابعاد و كيفيت و چوني آن به درستي آگاه نيست.
اگر ديكتاتور در مرحله «قدر قدرتي» باشد، و اشتلم شكنجه گران و سانسورچيان رو به افزايش، مردم(و نه الزاما همه گروهها و سازمانهاي مبارز و يا پيشتازان انقلابي) مرعوب مي شوند. در اين صورت بيشتر دوست دارند پرده فراموشي روي همان چيزهاي ناقص و دست و پا شكسته اي بكشند كه به صورت پراكنده درز كرده. بعد هم دهان به دهان نقل مي شود و به گوش اين و آن مي رسد. «ناباوري عمومي» ناشي از شدت اختناق و ترس عمومي است.
اما اگر ديكتاتوري در فاز سقوط و سراشيب سرنگوني باشد عكس العمل خود به خودي مردم، نه تنها باور، كه بزرگ كردن و حتي يك كلاغ چهل كلاغ كردن است. در اين مرحله همان واقعيتهاي پراكنده و متفرق بال در مي آورند. از اين خانه به آن خانه و از اين محفل به آن محفل مي روند و اغلب بعد از يك دور دهان به دهان گشتن به صورتهاي ديگري نقل مي شوند. نفس اين مكانيسم يك سلاح در دست مردمي است كه سلاح ندارند. در برابر ديكتاتوري و امكانات اجتماعي وسيع ديكتاتور با دست خالي برخاسته اند و به سانسور و اختناق اعتراض مي كنند. در اين نقطه است كه ديكتاتور با سربازان و جلادانش به كشتارها و شكنجه ها ادامه مي دهد. اما در ضمن «نصحيت گران»ش را با لباسهاي مختلف به صحنه اعزام مي كند تا به صورتي منطقي سؤال كنند به چه دليل اين شايعات را مردم باور كرده اند يا نقل مي كنند. و مردم چون نه راديو و تلويزيون و نه روزنامه اي دارند تا جوابشان را بدهند، شبانه بربامها فرياد برمي آورند كه «باز هم بگو نواره»
اين كشاكش، وجهي از يك نبرد گسترده است كه تا سرنگوني ديكتاتوري ادامه دارد. نه ديكتاتور كوتاه مي آيد و نه مردم تن به سانسور مي دهند و دروغهاي ديكتاتور را باور مي كنند.
به يكي دو نمونه تكان دهنده از جناياتي كه رژيم آخوندي و لباس شخصيها و «يونيوفورم پوشان رسمي شان در همين يكي دو ماه گذشته مرتكب شده اند اشاره اي كنيم.
روزنامه گاردين در شماره 11تير88 خود گزارشي از بلاهايي كه برسر يك جوان 18ساله دستگير شده آورده اند نوشته. گزارشي كه به راستي تكان دهنده است. نويسنده گوشه هايي از ضرب و شتم و شكنجه و آزار جنسي نسبت به اين جوان دستگير شده را بازگو كرده بود. در گزارش مي خوانيم: «وقتي او را ديدم از وضعيت وخيم جسمي اش فهميدم كه به تازگي آزاد شده. کتف و بازويش پارگي داشت. صورتش هم علاوه بر کوفتگي زخم عميق داشت. استخوانهايش نشکسته بود ولي تمام بدنش ضرب ديده بود. مي‌خواستم از او عکس بگيرم که نگذاشت. او را پيش دكتر بردم. دکتر گفت تنها چهارتا از دندانهايش سالم مانده، بقيه ‌اش شکسته. حرفهايش را نمي‌شد فهميد. دکتر پس از معاينه او گفت برايش چيزي باقي نگذاشته اند اين جوان ديگر نمي تواند به زندگي برگردد و بعد توضيح داد كه به دليل دفعات مستمر تجاوز به او دچار پارگي ركتوم شده و در معرض خونريزي روده‌ي بزرگ است. دكتر تمام روز را صرف معاينه او كرد و از ديدن وضعيت بدني او حالت شوكه پيدا كرده بود» اين جوان خود به خبرنگار گاردين گفته است: «روز بعد،‌ دوباره بازجويي کردند و ريختند روي سرم. اصرار داشتند که از خارج دستور مي‌گرفته‌ام. روز پنجم يا ششم دستگيري وقتي اعتراف نكردم سه چهار مأمور درشت‌هيکل که قبلاً نديده بوديم وارد شدند. گفتند «ما با گردن‌کلفتها جور ديگري رفتار مي‌کنيم.» بعد با حمله به من لباسهايم را پاره كردند و به من تجاوز كردند. آن ‌هم در مقابل ساير بازداشت ‌شدگان. آنها کاري از دستشان برنمي‌آمد. ولي اعتراض كردند و کتک‌ خوردند. بعد هم به هم‌سلوليهايم گفتند «ببينيد ما با گردن‌کلفتها چه کار مي‌کنيم»
نمونه دوم مربوط به شهيد ترانه موسوي است. خانم موسوي 28ساله از جمله دستگير شدگان 27خرداد گذشته است. مأموران رژيم او را در نزديكي مسجد قبا دستگير كرده و با خود مي برند. براساس خبرهاي منتشره از او خبري نبوده است تا اين كه پس از يك ماه يك ناشناس به مادرش خبر مي دهد: «ترانه به دليل پارگي رحم در بيمارستان امام خميني کرج بستري‌ست اما خانواده او پس از مراجعه به اين بيمارستان نيز نتوانستند از فرزندشان خبري بگيرند». آنها گفته‌اند ترانه مشکل ناموسي داشته است و به همين دليل مي خواسته با شلنگ سرم، خود را حلق‌آويز کند. دروغ ابلهانه و لو رفته اي كه نمونه ديگرش را هم در باره خانم دكتر زهرا بني يعقوب در همدان شاهد بوديم. چند روز بعد هم خبر رسيد كه جسد سوخته ترانه پيدا شده است.
آيا كسي باور مي كند كه با فرزندان ما چنين كارهايي بكنند؟ تا آن جا كه به اين عزيزان مربوط مي شود رذالتهاي دژخيمان نه تنها از شأن آنان كم نمي كند كه باعث افتخار هميشگي آنان است. آنها گواهاني هستند كه سنگينترين بهاي لازم را در راه مقاومت خود داده اند. وضعيت تكان دهنده هركدامشان به راستي عرق شرم برپيشاني همه كساني مي نشاند كه اسم انسان برخود نهاده اند. از سوي ديگر اعمال چنين شناعتهايي نشانه ماهيت ضدبشري رژيمي است كه تحت نام خدا و مذهب جنايتهايي را مرتكب مي شود كه هيچ ديكتاتوري مرتكب نشده است. همچنين نشانه درهم شكستگي و استيصال آنها.
اما در اين جا مسأله مورد بحث ما نه وضعيت آن عزيزان است و نه دنائت و رذالت رژيم. سؤال اين است كه آيا كسي در راستي و درستي بلاهايي كه برسر ترانه و آن نوجوان 18ساله آمده است شك دارد؟ يا برعكس مردم آن را باور كرده و دهان به دهان نقل مي كنند؟
اجازه دهيد براي روشن شدن مسأله دو مثال از سالهاي قبل بزنم.
دوستي كه در دهه 60 سالهايي چند در زندان بود تعريف مي كرد وقتي آزاد شد دوستان و آشنايان به ديدنش رفتند. او هربار گوشه هايي از آن چه پشت ديوارهاي زندان را شاهد بود برايشان تعريف مي كرد. همه بهت زده نگاهش مي كردند و نفسشان بريده مي شد. عاقبت يك روز مادر اين فرد به زبان مي آيد و مي گويد: پسرم حرفت درست است، تو در زندان سختي بسياري كشيدي، ولي اين طور هم كه مي گويي نبوده است».
دوست من حيران از اين بود كه مادرش خود شاهد سركوب عريان و بيرحمانه در پشت ميله ها بوده. و بارها او را در پشت ميله ها با صورتي مجروح و تني زخمي ديده است. ولي باز هم باور نمي كند و اصرار دارد «اين طور هم كه مي گويي نبوده است»
از دوستم سوال كردم مادرش بيش از هرچيز از چه مي ترسيد؟ و او گفت از دستگيري مجدد من. ديدم دقيقا ترس ناشي از اين دستگيري دوباره است كه مادر را به انكار واقعيات مصر مي كند. انكار مادر در واقع نشانه ترس و رعبي است كه از شقاوت جلاد به دل دارد.
به همين قياس مي توان ابعاد قضيه را در سطوح مختلف اجتماعي درك كرد.
نمونه ديگر را از كتاب قهرمانان در زنجير (صفحه66 و67 ) مي آورم كه در آن مي خوانيم: «در سالن 1(بند1) آموزشگاه اتاقي است به نام سلول38. اين سلول ويژه افرادي بود كه تعادل روانيشان به هم مي خورد. ... يك زنداني فاسدالاخلاق را ميان آنها انداخته بودند ... كار او اين بود كه به افراد آن سلول وحشيانه تجاوز مي كرد. آن هم در مقابل چشم ديگران. براي اين كه معلوم شود آنها واقعا ديوانه اند يا نه؟ او به تمام آنها تجاوز كرده بود»
همچنان كه ملاحظه مي شود اين نمونه، و دهها نمونه ديگري كه به دليل رعايت اختصار از ذكر آنها مي گذريم، در اساس مانند همان گزارش گاردين است و همان كه برسر شهيد ترانه موسوي آمده است. ولي در سالهاي گذشته هم آيا مردم و كساني كه اين روايتهاي تلخ و دردناك را مي شنيدند يا مي خواندند همين برخوردي را مي كردند كه اكنون مي كنند؟ هرگز! در سالهاي گذشته، مردم بيشتر مرعوب شدت اختناق ديكتاتور بودند لذا بيشتر دوست داشتند براي فرار از مسئوليت اين واقعيات را، كه تازه بخش بسيار كوچكي از تمامي واقعيت است، ناديده و ناشنيده بگيرند. براي اذهان ساده و بسياري كه از دور دستي برآتش داشتند، باور اين نمونه ها مشكل بود. حتي بسيار گروهها و افراد سياسي هم اين گونه واقعيات را آميخته به بزرگنمايي مي دانستند و نويسندگانش را به اغراق در بيان واقعيات متهم مي كردند. در حالي كه ريشه اصلي اين ناباوري يا ديرباوري در شدت ديكتاتوري و مرعوب بودن نسبت قدرت قهار ديكتاتور نهفته است
وقتي كه ترس از ديكتاتور فرو بريزد، روند باور به شقاوتها تازه آغاز مي شود. اكنون معناي سخن قاضي گاسمان را بهتر مي فهميم كه مردم شيلي چگونه به باور شقاوتها رسيدند؟


۵/۱۰/۱۳۸۸

صداي روشن رويش




وقتي كه باد همهمه
در شاخه هاي اين درخت كهن مي وزد.
و مي زند با تبر
بر شاخه ها و ساقه هاي ترد؛
من با خود نمي گويم:
« صداي باغ
صداي شكستن شاخه
به وقت دميدن صبح است»



يا اين كه گوئيا:
«كسي نمانده به جا
كه بخواند
آواز براي غربت ستاره ها»
من فكر مي كنم
با اين همه پرندة بي نام
با اين همه جراحت جرأت
پرنده از آن طوفان است
و كسي كه نداند
صداي باغ
صداي باد نيست
يا فرزند كودن زمانه است
يا بي آن كه بداند
مرعوب همهمه
و نمي شنود
پيام آبي باغ را
ميان اين همه سرخ
به شادي پرنده.
صداي باغ
صداي همهمه نيست
صداي يك نگاه جوانه
به ريشه هاي سطبر،
صداي روشن رويش
ميان لحظه هاي بيم
و صبر نادر درخت است.


10مرداد88